Cariben pogen VS nieuw diplomatiek blauwtje te laten lopen
Bert Wilkinson
28 juni 2006
Verscheidene landen in Zuid-Amerika en de Cariben steunen de kandidatuur van Venezuela voor een niet-permanente zetel in de VN-Veiligheidsraad. Ze gaan in daarmee in tegen de VS. Die moesten het vorig jaar in een gelijkaardige machtsstrijd al eens afleggen tegen een coalitie van Zuid-Amerikaanse en Caribische landen.
Wie krijgt de niet-permanente zetel van Argentinië die eind dit jaar vrijkomt in van de VN-Veiligheidraad? Als het aan de VS ligt: Guatemala. Overal in de Caribische regio lobbyt de Amerikaanse regering fors voor de kandidatuur van dat Centraal-Amerikaanse land voor een van de tien niet-permanente zetels die volgens een regionale verdeelsleutel worden verdeeld.
Guatemala probeert ook zelf haastig zijn nauwelijks bestaande banden met de Caribische landen aan te halen. Het Midden-Amerikaanse land heeft een diplomatiek missie geopend in Port of Spain, de hoofdstad van Trinidad, en probeert op zoveel mogelijk regionale evenementen aanwezig te zijn.
Maar de voorbije jaren zijn er veel engere relaties ontstaan tussen de Caribische landen en Venezuela, al zijn veel Caribische politici en diplomaten niet opgezet met de frequente provocaties van de Venezolaanse president Hugo Chávez aan het adres van Washington.
Venezuela bood gul hulp aan Grenada nadat dat eiland eind 2004 getroffen werd door orkaan Ivan. Caracas financiert ook een programma waarbij inwoners uit heel de Cariben gratis oogverzorging kunnen krijgen in Cubaanse ziekenhuizen. En de meeste van de vijftien lidstaten van de Caribische Gemeenschap (Caricom) krijgen olie uit Venezuela die ze tegen gunstvoorwaarden kunnen betalen.
Tegenover het enorme diplomatieke gewicht van de VS staan ook regionale gevoeligheden die in het voordeel van Venezuela spelen. Venezuela profiteert er met name van dat Belize, een klein buurland van Guatemala maar ook lid van de Caricom, verwikkeld is in een lang aanslepend grensconflict met Guatemala. Belize heeft de overige lidstaten van de Caricom daarom al formeel gevraagd de kandidatuur van Guatemala niet te steunen “tot er een eerlijke oplossing van het territoriale conflict is”. Belize wil vooral vermijden dat Guatemala in de Veiligheidsraad zou zetelen als het grensconflict daar ter sprake komt.
De VS voeren dan weer aan dat Venezuela een gevaar zou betekenen in het machtigste VN-orgaan, omdat het in het conflict om het Iraanse kernwapenprogramma de kant van Teheran zou kunnen kiezen. De VS vrezen ook dat Caracas dwars zal gaan liggen in andere belangrijke veiligheidsdossiers als Noord-Korea en Irak. Venezuela wijst die beschuldigingen van de hand.
In Zuid-Amerika heeft de Venezolaanse kandidatuur de steun van Cuba, Brazilië, Bolivia en Argentinië. De meeste Midden-Amerikaanse landen en Colombia willen met de VS meestemmen - voor Guatemala dus. Andere landen hebben aangekondigd dat ze de komende weken een beslissing zullen nemen.
Alle landen voelen de druk uit Washington. Chili heeft bijvoorbeeld te horen gekregen dat de VS niet van plan zijn piloten op te leiden voor de F16’s die Chili wil kopen als het land Venezuela steunt. De Venezolaanse president Hugo Chávez noemt het al “een strijd van David tegen Goliath”.
Als er geen consensus is over een kandidatuur uit het westelijk halfrond, komt het tot een stemming in de Algemene Vergadering van de VN in september. Dat kan aanleiding geven tot een nog grotere machtsstrijd.
Vorig jaar moesten de VS verrassend bakzeil halen in een vergelijkbaar conflict. De VS steunden een Mexicaanse kandidaat voor het voorzitterschap van de Organisatie van Amerikaanse Staten, maar alle Caricom-lidstaten en een groot deel van Zuid-Amerika schaarden zich achter de Chileense tegenkandidaat. Vijf stemrondes leverden geen meerderheid op voor één van de twee kandidaten. Voor het tot een nieuwe reeks stemmingen kon komen, trok de Mexicaanse kandidaat zich terug. Intussen was het immers duidelijk geworden dat de VS niet tot het uiterste wilden gaan in de zaak. Alle vorige OAS-voorzitters hadden altijd de zegen van de VS. (PD/ADR)