Chili kijkt uit naar Europese investeringen in reuzentelescoop
Daniela Estrada
10 mei 2010
Tegen 2018 moet Chili de grootste telescoop op aarde herbergen. Chileense astronomen hopen dat hun land zich door de aanwezigheid van de Europese E-ELT (Europese Extreem Grote Telescoop) kan opwerken tot een wereldleider in de sterrenkunde.
De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) zal de nieuwe telescoop op de 3000 meter hoge Cerro Amazons bouwen, een berg in de Atacamawoestijn in het noorden van Chili. De vervuiling door menselijke lichtbronnen is er minimaal en 320 nachten per jaar is er geen wolkje aan de hemel. Daartegen moest ook het Spaanse La Palma, een Canarisch eiland dat lang in de running was als alternatieve locatie, het afleggen.
Synergie
De gigantische installatie – de diamater van de grootste spiegel van de telescoop moet 42 meter bedragen – zal 1,15 miljard euro kosten. De bouw van de telescoop kan van Chili een onbetwiste leider maken in het astronomisch onderzoek en zal er ook de ontwikkeling van andere wetenschappelijke disciplines stimuleren, denkt Mario Hamuy van de Universiteit van Chili.
De uitzonderlijke atmosferische omstandigheden die in Chili heersen, hebben al veel buitenlandse astronomen naar het land gehaald. De ESO heeft er al twee observatoria en bouwt in de Atacamawoestijn samen met andere internationale partners aan de Atacama Large Millimetre Array (ALMA), een netwerk van schotelantennes waarmee kosmische straling zal worden opgevangen. De E-ELT zal kunnen profiteren van synergieën met die installaties. Ook Amerikaanse universiteiten en onderzoeksinstellingen hebben twee grote observatoria in Chili.
Donkere energie
De nieuwe Europese telescoop moet vanaf 2018 op zoek gaan naar planeten buiten ons zonnestelsel waar leven mogelijk is. De installatie moet ook licht werpen op de oorsprong van de mysterieuze “donkere energie” die goed zou zijn voor 70 procent van alle massa en energie in het universum. Chileense onderzoekers hebben een belangrijk aandeel in dat onderzoek. Ze hebben recht op 10 procent van de observatietijd van alle buitenlandse telescopen in het land. Chili, een land met amper 17 miljoen inwoners, telt daardoor toch ongeveer honderd gerenommeerde astronomen.
Hamuy en zijn collega’s pleiten voor meer staatssteun om Chileense astronomen toe te laten alle kansen die ze krijgen, ten volle te benutten. Astronomen zeggen dat die investeringen ook de experimentele fysica, de geofysica en de geologie in Chili vooruit kunnen helpen. De regering heeft al plannen aangekondigd om de bouw van eigen instrumenten en de ontwikkeling van de nodige werktuigkunde en informatica te stimuleren. De nieuwe Chileense president, Sebastián Piñera, heeft beloofd de Chileense investeringen in onderzoek en ontwikkeling tegen 2014 op te trekken van de huidige 0,7 procent tot 1,2 procent van het bruto binnenlands product.