China moet partij kiezen in Iran-kwestie - analyse
Antoaneta Bezlova
10 maart 2006
In China wordt ongerust gereageerd op het de doorverwijzing van het dispuut over het atoomprogramma van Iran naar de Veiligheidsraad. Sancties zouden de tientallen miljarden in gevaar kunnen brengen die China geïnvesteerd heeft in Iran. Voorlopig zit er weinig anders op dan warm en koud blazen.
Peking probeert al twee jaar te verhinderen dat zowel het Iraanse als het Noord-Koreaanse atoomprogramma voor de Veiligheidsraad komt. Maar volgende week is het dus zover: de VN-Veiligheidsraad bespreekt dan het Iraanse atoomprogramma. De VS, Frankrijk, Japan en andere wereldmachten hebben daarvoor hun uiterste best gedaan.
Ondanks de gigantische economische belangen van China in Iran, kan Peking niet anders dan zich bezorgd tonen over de nucleaire ambities van zijn bondgenoot. Iran moet zich houden aan het nucleaire proliferatieverdrag, zo luidt het officiële standpunt van China nog steeds.
Nu moet China partij kiezen: gebruikt het zijn veto als het straks tot sancties komt?
Akkoord gaan met sancties zou betekenen dat Peking de waarde vernietigt van de investeringen die Chinese bedrijven hebben gedaan in Iran. Terwijl Amerikaanse bedrijven niet meer dan 20 miljard dollar per jaar mogen investeren in dat land, hebben Chinese bedrijven langetermijncontracten afgesloten die geschat worden op 200 miljard dollar. China is de belangrijkste olie- en gasklant van Iran.
Maar Teheran de hand boven het hoofd houden, brengt China in moeilijkheden op het internationale toneel. Om harde keuzes te vermijden verkondigde Peking tot dusver dat er nog ruimte is voor onderhandelingen.
Een paar uur voor het Internationale Atoomagentschap (IAEA) in Wenen het dossier verwees naar de Veiligheidsraad in New York, bleef het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken die lijn aanhouden. China gelooft dat het verstandig is dat diplomatie de meest verstandige oplossing is voor de Iraanse kwestie, verklaarde de Chinese delegatie in Wenen aan het IAEA.
Maar in eigen land liet de krant People’s Daily, het vlaggenschip van de Chinese Communistische Partij, deze week een ander geluid horen. In een artikel over het nucleaire akkoord dat de VS en India enkele weken afsloten, werd de dubbele standaard die de VS hanteren op het vlak van non-proliferatie zwaar op de korrel genomen. New Delhi krijgt van de VS zomaar het recht om kernmateriaal aan te kopen en inspecteurs van het IAAE te weigeren, schreef de krant, hoewel het geen ondertekenaar is van het NPT-verdrag. Dat kan gevolgen hebben voor de twee geblokkeerde nucleaire dossiers (Iran en Noord-Korea) en voor het non-proliferatiesysteem. Het wordt afwachten of China ook zal dreigen in New York. (MM/ADR)