China negeert aids niet langer‘

De afgelopen maanden verschenen in verschillende Chinese provincies groene havens, huizen speciaal gebouwd voor aids-patiënten. Mensenrechtenorganisaties vrezen dat aids-patiënten daar niet vrijwillig terecht komen en dat hun ‘opsluiting’ kan leiden tot verdere stigmatisering.

De twee regio’s die het meest te lijden hebben onder de aids-epidemie, de provincies Henan in centraal-China en Yunnan in het zuidwesten, hebben ook verplichte HIV-tests ingevoerd voor mensen die werken in de entertainmentindustrie. Volgens de nieuwe regels moet iedereen die in een beautysalon, massagecentrum, badhuis of disco wil werken, eerst een aids-test en verschillende andere testen voor geslachtsziekten ondergaan.

Critici vinden dat door het nieuwe beleid mensen met HIV gediscrimineerd worden. Wie positief test op aids of geslachtsziekten, krijgt geen certificaat als bewijs van een goede gezondheid. Zonder zo’n certificaat is legaal werken in bepaalde sectoren niet meer mogelijk, meldt het staatspersbureau Xinhua.

Behalve dat iemand zijn kans op werk verspeelt, bestaat er geen garantie dat de uitslagen van de test vertrouwelijk blijven, zegt professor Jin Wei van de Centrale School van de Communistische Partij. Als de privacy van een patiënt niet beschermd wordt, dan bestaat de kans dat mensen hun besmetting geheim houden en dus geen behandeling krijgen.

Volgens Jin Wei, die plaatselijke partijleiders voorlicht over aids, bestaat in China grote verdeeldheid over de houding die moet worden aangenomen ten opzichte van de ziekte. In provincies waar het probleem weinig zichtbaar is, houden partijleiders zich afzijdig en wordt minimale aandacht besteed aan preventie.

Andere regio’s, zoals Henan en Yunnan, tellen al veel kinderen die hun ouders kwijtraakten aan aids. In die provincies wordt veel gemeenschapsgeld geïnvesteerd in bestrijding van aids, vaak in een poging de imagoschade en economische schade te beperken.

Henan telt de meeste officieel geregistreerde aids-patiënten (26.000) van alle provincies in China. In dat cijfer zitten niet de duizenden boeren in Henan die het virus opliepen nadat ze bloed gaven bij de staatsgezondheidscentra.

Aan het begin van de jaren negentig riepen lokale overheidsfunctionarissen arme boeren in Henan op om tegen betaling bloed te geven. Een eenvoudige manier voor hen om geld te verdienen. Doordat de transfusies niet veilig verliepen, werden duizenden donoren besmet met HIV. De plaatselijke overheid probeerde het schandaal in eerste instantie in de doofpot te stoppen. Ook in andere provincies is een patroon van verwaarlozing en corruptie zichtbaar, deels veroorzaakt door het feit dat lokale overheden zich schamen voor het probleem.

Sinds 2002 begint de Chinese regering anders over aids te denken. De Chinese leiders hebben openlijk toegegeven dat aids een groot probleem is. Premier Wen Jiabao liet zich in 2002 als eerste Chinese leider fotograferen terwijl hij de hand van een aids-patiënt schudde.

Op lokaal niveau is echter nog onverminderd sprake van discriminatie en stigmatisering. Jin Wei hield een onderzoek onder lokale partijleiders in het land, waaruit bleek dat 65 procent van hen een familielid met HIV het liefst isoleert in een quarantaine-instelling. Het is schokkend hoe tegen HIV-geïnfecteerden en aids-patiënten wordt aangekeken, zelfs onder hoogopgeleiden, zegt zij.

In de stad Linfen in de provincie Shanxi werd voor 1,5 miljoen yuan (ongeveer 139.000 euro) een ‘groene haven’ gebouwd. De krant Xinjing Bao zette echter vraagtekens bij de redenen voor de bouw. Is dit een propagandastunt? Is het een kolonie waar patiënten geïsoleerd worden? Of is het echt een groene haven?” vroeg de krant zich af in een commentaar. Kunnen aids-patiënten in de groene haven gaan en staan waar ze willen?

Voorstanders van de groene havens wijzen er op dat het een zegen is dat aids-patiënten nu in een huiselijke omgeving kunnen verblijven en niet tegen witte ziekenhuismuren hoeven aan te kijken.

Gezondheidsdeskundigen zien in de nieuwe maatregelen een duidelijke verandering van het overheidsbeleid bevestigd: van vrijwillige hulp en onderzoek naar meer verplichtende maatregelen. Die verandering laat zien dat de overheid zich steeds grotere zorgen maakt over de mogelijkheid dat aids courant wordt bij mensen die niet tot de risicogroepen behoren.

Het Chinese ministerie van Volksgezondheid beweert dat er slechts 840.000 HIV-geïnfecteerden in China zijn, inclusief 90.000 aids-patiënten. Deze aantallen zijn niet meer geactualiseerd sinds 2003. Veel onafhankelijke waarnemers betwisten de officiële cijfers, omdat maar weinig mensen met HIV zich melden bij de autoriteiten.

De Verenigde Naties schatten dat ongeveer 1,5 miljoen mensen in China besmet zijn met HIV en dat tien miljoen Chinezen de komende tien jaar besmet zullen raken, als de regering geen actie onderneemt om de besmettingen op te sporen. (JS/MM)