Colombiaanse schendingen mensenrechten geen hinderpaal voor handelsakkoord met EU

Het missieverslag werd eergisteren (3 juli) door de Wereldorganisatie tegen Marteling (OMCT) en de Internationale Federatie voor Mensenrechten (FIDH) voorgesteld in Brussel. De voorstelling van het rapport gebeurde net een week na de ondertekening van een vrijhandelsovereenkomst met de EU.

Uit het verslag blijkt dat verontrustend veel verdedigers van mensenrechten het slachtoffer zijn van criminaliteit in Colombia. Cijfers van het Programa somos Defensores (niet gouvernementeel project dat verdedigers van mensenrechten beschermt) tonen aan dat in 2011 zowat 36 procent meer misdaden tegen verdedigers van mensenrechten geteld zijn dan het jaar ervoor.

Het gaat om moorden, verdwijningen, geweldplegingen, dreigementen en onrechtvaardige gevangenisstraffen. Ook de vele gevallen van seksuele agressie op vrouwelijke activisten wekken ongerustheid. Mensenrechtenorganisaties, sociale leiders en verenigingen van slachtofferhulp wijzen de staat en vooral de paramilitairen als schuldige aan.

Slachtoffers gecriminaliseerd

De Colombiaanse overheid ontkent steevast haar betrokkenheid en die van de paramilitairen. Volgens de staat zou de schuld liggen bij  criminele bendes, hoewel alle bewijzen van het Programa somos Defensores dat tegenspreken. De resultaten van het programma stelden vast dat in 2011 maar liefst 50 procent van de delicten gepleegd werd door paramilitairen, en 17 procent door de politie. Verder is de guerrilla verantwoordelijk voor 4 procent en van 29 procent is de dader onbekend.

‘Wat de overheid doet, is pure manipulatie. Toen ik in Colombia sprak met commandanten uit het leger, verzekerden ze dat ik me vergiste’, vertelt Eric Sottas, voormalig secretaris-generaal van de Wereldorganisatie tegen Marteling. ‘Ze wilden me doen geloven dat de slachtoffers helemaal geen mensenrechtenverdedigers of ontheemde boeren waren, maar terroristen die een gevaar vormden voor de nationale veiligheid.’

Om de publieke opinie te beïnvloeden, draait de overheid de rollen om: de slachtoffers zijn de slechteriken. Bovendien leidt dat tot straffeloosheid van de daders. Justitie en de staat zijn zodanig verstrengeld dat de militairen vrijuit gaan, terwijl veel slachtoffers van mensenrechtenschendingen de cel in moeten.

Toch handelsovereenkomst met EU

De EU heeft blijkbaar een andere kijk op de zaak. Op 26 juni sloot ze een vrijhandelsovereenkomst met Colombia. ‘Colombia zit in een overgangsproces. Het was een land verscheurd door interne conflicten dat evolueert tot een bezielde democratie met een goed functionerende wetgeving. Colombia heeft aanzienlijke vooruitgang geboekt in de strijd tegen terrorisme en georganiseerde misdaad’, verzekert voormalig Eurocommissaris van industrie Günter Verheugen, op de Europese nieuwssite Euroactiv.

Volgens Jimena Reyes van de Internationale Federatie voor Mensenrechten heeft de internationale gemeenschap een verkeerd beeld van de situatie in Colombia. ‘De levensomstandigheden zijn aan het verslechteren. Toch lijken andere landen te geloven dat het beleid van de huidige president Santos een verbetering is met het vorige van Álvaro Uribe. Vandaar dat er veel minder solidariteit is vanuit het buitenland, en dat voel je.’

‘De EU geeft een verkeerd signaal door een handelsakkoord te sluiten met een overheid die op een dergelijke manier omgaat met mensenrechten. Ons doel is om de wereld te tonen hoe de werkelijkheid in Colombia eruit ziet. Initiatieven zoals de film Impunity hebben meer impact dan een verslag met statistieken en kunnen helpen om de mensen te tonen wat er echt gaande is’, verklaart Eric Sottas.