Communistische buren ruziën om dam in Mekongrivier
Marwaan Macan-Markar
04 maart 2011
De eerste in een reeks van elf geplande dammen in de Mekong, de grootste rivier van Zuidoost-Azië, zet de vriendschap tussen Vietnam en Laos flink onder druk.
Vietnamese critici vinden de dam van 32 meter hoog en 820 meter breed een ecologische ramp. Het armere en kleinere Laos wil met tien dammen de elektriciteitscentrale van de regio worden om met de opbrengst daarvan de armen te helpen.
De regering van Vietnam heeft geklaagd over de megadam, die tussen de idyllische heuvels in Xayaburi in noord-Laos moet komen. Door de negatieve effecten op de hoeveelheid drinkwater zal de dam “een enorme invloed hebben op de landbouwproductie en visserij in Vietnam”, heeft de minister van Grondstoffen en Milieu, Nguyen Thai Lai, verklaard.
Speciale relatie
De kritiek is een flinke tik voor de ‘speciale relatie’ die beide communistische landen in een verdrag hebben vastgelegd. Niet alleen bij de regering, maar ook onder de bevolking overheerst een negatief sentiment. “De stilte omtrent de dam is nu gebroken”, zegt Nguy Thi Khanh van een maatschappelijke organisatie die zich bezig houdt met drinkwater.
De regering van Laos wil zich niet van het plan laten afbrengen. “We hebben er vertrouwen in dat het project geen significante impact zal hebben op de hoofdstroom van de Mekong”, schrijft de regering in een brief aan experts uit Cambodja, Laos, Thailand en Vietnam — de landen waar de rivier doorheen stroomt — die eind deze maand samenkomen om zich te buigen over het plan. Laos roept zijn buren in de brief op om niet dwars te liggen en om het ambtelijk af te handelen, zodat er geen vertraging hoeft op te treden.
Consultatie
Het conflict is de eerste test voor de Mekongriviercommissie (MRC), die in 1995 werd opgericht om in consensus besluiten te nemen die de hele rivier aangaan. Landen hebben geen vetorecht, maar Laos is wel verplicht om de andere leden te consulteren. Dit is de eerste keer dat die procedure wordt doorlopen. De MRC moet het zelfbeschikkingsrecht van landen afwegen tegen het principe dat een beslissing geen onverantwoorde gevolgen voor buurlanden mag hebben.
Tot op heden zijn er nog geen dammen gebouwd in het bassin van de rivier, die bijna vijfduizend kilometer lang is. Bovenstrooms heeft China er al wel vier geplaatst, in het Tibetaanse hoogland. Dat worden er acht. De gevolgen daarvan hebben de campagnes benedenstrooms nieuwe munitie gegeven. Volgens Terra, een Thaise milieuorganisatie, zullen dammen in de neder-Mekong invloed hebben op het leven van zestig miljoen mensen die afhankelijk zijn van de rivier.
“Laos heeft zijn zaak niet geholpen door de milieueffectrapportages niet openbaar te maken”, zegt Premrudee Daoroung, codirecteur van Terra. “Volgens de regering is het document geheim.”