Corruptie hoofdoorzaak van wereldwatercrisis
Erkan Kaptan
26 juni 2008
Corruptie draagt er in belangrijke mate aan bij dat 1,2 miljard mensen niet permanent over drinkbaar water beschikken en 2,6 miljard mensen het zonder goede sanitaire voorzieningen moeten stellen. Dat blijkt uit een nieuw rapport van corruptiewaakhond Transparancy International.
Volgens het Global Corruption Report 2008 hebben overmatig watergebruik en vervuiling veel watervoorraden in de wereld sterk aangetast. Tegen 2025 leven naar verwachting meer dan drie miljard mensen in landen waar de watervoorziening problematisch is.
De gevolgen van de watercrisis zijn desastreus voor de mens. Vrouwen en armen lijden er het meest onder. Volgens het rapport wordt 80 procent van de gezondheidsproblemen veroorzaakt door slecht water en gebrek aan sanitaire voorzieningen. Jaarlijks sterven hierdoor bijna 1,8 miljoen kinderen. En er gaan ook naar schatting 442 miljoen schooldagen verloren als gevolg van ziekten die kinderen oplopen door vervuild water.
Millenniumdoelen
In de Millenniumdoelen (MDG’s) van de Verenigde Naties wordt gestreefd naar een halvering van het aantal mensen dat zonder goede sanitaire voorzieningen leeft voor 2015. Maar experts verwachten dat dat doel niet gehaald wordt als de corruptie niet wordt aangepakt. “Corruptie in de waterbusiness heeft niet alleen een negatieve invloed op de sanitaire doelen in de MDG’s, maar ook op bijvoorbeeld analfabetisme”, zegt Hakan Tropp van het Water Integrity Network. “Meisjes die tien kilometer moeten lopen om water te halen, kunnen die tijd niet aan school besteden.”
Het rapport van Transparancy International concentreert zich op diverse belangrijke subsectoren. Een daarvan is waterbeheer, waartoe ook het werken aan duurzaamheid en eerlijk gebruik hoort. Het rapport wijst erop dat corruptie vaak onbestraft blijft als gevolg van vriendjespolitiek tussen de private sector en de elite.
“Vijftien jaar geleden was het in veel landen legaal voor grote bedrijven om de kosten van steekpenningen om een contract binnen te halen, van de belasting af te trekken”, zegt dr. Donal O’Leary, adviseur van Transparancy International.
China
In China heeft omkoperij, bedoeld om milieuregels te omzeilen, bijgedragen aan een situatie waarin het grondwater in 90 procent van de Chinese steden vervuild is. Meer dan driekwart van het rivierwater dat door stedelijke gebieden stroomt, wordt beschouwd als ongeschikt voor visserij en consumptie.
Corruptie komt voor op elk niveau van de waterleverantieketen, van politiek beleid en budgetverdeling tot facturering. Corruptie is in zowel arme als rijke landen aanwezig en in zowel de particuliere als publieke sector.
In rijkere landen concentreert de corruptie zich vooral rond het toekennen van contracten bij de bouw en het beheer van de gemeentelijke waterinfrastructuur. In die markt gaat in alleen in West-Europa, Noord-Amerika en Japan 210 miljard euro om. In de ontwikkelingslanden zorgt corruptie ervoor dat de prijs voor een huishouden om aangesloten te worden op de waterleiding, 30 procent hoger is dan nodig zou zijn.
Irrigatie
Het rapport gaat ook in op irrigatie, goed voor 70 procent van het wereldwijde waterverbruik. Geïrrigeerd land helpt bij de productie van 40 procent van alle voedsel. De irrigatiesystemen kunnen echter gemonopoliseerd worden door grote gebruikers. In Mexico halen de rijkste 20 procent van alle boeren meer dan 70 procent van de irrigatiesubsidies binnen. Corruptie op het terrein van irrigatie verergert voedselonzekerheid en armoede.
Wereldwijd wordt de komende decennia jaarlijks vijftig tot zestig miljard dollar geïnvesteerd in waterkrachtcentrales. Nog een sector die volgens het rapport vatbaar is voor corruptie, vanwege de complexe bouwprocessen en grootschaligheid.