Crisis knipt in Afrikaanse aidsbudgetten

Tanzania was het eerste Afrikaanse land om aan te kondigen dat het zijn budget voor de strijd tegen aids met een kwart vermindert. De Zuid-Afrikaanse regering maakt zich zorgen omdat mijnbouwbedrijven en andere grote ondernemingen willen bezuinigen op hun hiv-preventieprogramma’s. Hiv is het virus dat aids veroorzaakt. In Botswana heeft Jeff Ramsay, de woordvoerder van de president, onlangs aangekondigd dat er vanaf 2016 geen extra patiënten gratis aidsremmers zullen kunnen krijgen.
Volgens een recent Wereldbankrapport dreigen de grootste problemen in zuidelijk en Oost-Afrika. Onderzoekers vrezen dat 70 procent van de aidspatiënten die daar een behandeling met aidsremmers krijgen, de komende twaalf maanden de gevolgen van de crisis zullen voelen.

Wankele gezondheidssystemen

Ook indirect dreigt de strijd tegen aids veel moeilijker te worden in Afrika. Gezondheidsexperts vrezen dat veel Afrikanen minder en eenzijdiger zullen gaan eten als gevolg van de toenemende werkloosheid, waardoor er meer mensen ziek zullen worden. Verzwakte mensen als hiv-dragers worden daarvan de eerste slachtoffers. Bovendien kan het wankele gezondheidssysteem in veel Afrikaanse landen nog meer problemen niet aan.
De crisis verscherpt alleen maar de problemen waarmee Afrika al lang worstelt. Op een Afrikaanse top in het Nigeriaanse Abuja in 2001 beloofden de meeste Afrikaanse staatshoofden 15 procent van hun begroting uit te trekken voor gezondheidszorg. “Maar weinig landen hebben dat doel bereikt”, zegt Paula Akugizibwe van de Zuidelijke Afrikaanse Alliantie voor Aids en Rechten (ARASA) in het Namibische Windhoek. “Het geld is er. Het is een kwestie van prioriteiten.”

Ook internationale hulp neemt af

De kans lijkt klein dat de internationale gemeenschap in de bres springt. Het Mondiaal Fonds voor de Strijd tegen Aids, Tuberculose en Malaria liet onlangs weten dat het zeker 3 miljard euro tekort komt om in 2010 alle belangrijke programma’s tegen de drie ziekten te kunnen voortzetten.
Slechts weinig Afrikaanse landen hebben zelf de financiële mogelijkheden om de terugval van de internationale hulp in de gezondheidssector op te vangen. Dat is bitter, want eigenlijk zouden veel landen net meer moeten doen om grote gezondheidsproblemen als aids aan te pakken. De Zuid-Afrikaanse Treatment Action Campaign (TAC), een organisatie die opkomt voor gratis behandelingen met aidsremmers, schat dat maar een derde van alle seropositieve Afrikanen die de geneesmiddelen zouden moeten nemen, er toegang toe heeft.
De Wereldbank zegt dat nu meer geld uitgeven nog veel grotere uitgaven in de toekomst zou helpen vermijden.  Als er nu bespaard wordt op aidsremmers, zullen meer seropositieven tuberculose krijgen. Samen met andere aidslijders moeten die dan straks dure tweedelijnsgeneesmiddelen tegen de twee ziekten krijgen. Daardoor dreigen dan net als in de jaren 90 miljoenen patiënten te sterven omdat ze hun behandeling niet kunnen betalen.