Ondanks aanhoudend geweld gingen de Nepalezen op 10 april eindelijk naar de stembus voor de vorming van een nieuwe grondwet. De verkiezingen markeren een grote stap in het vredesproces en het einde van een 240 jaar durend tijdperk, dat van het enige Hindoe koninkrijk ter wereld.
Het afgelopen jaar is al beslist dat Nepal bij de eerste zitting na de verkiezingen een seculiere, federale republiek zal worden.
In Kirtipur, vlakbij de hoofdstad Kathmandu, wordt gestemd in het tempelcomplex waar de eerste koning van Nepal een zware nederlaag leed. De leider van de Maoïsten, Prachanda, komt mede om die symboliek hier op. Raj Kumar, een boer uit de omgeving, vertelt dat de jeugd massaal op de Maoïsten zal stemmen.
Gevraagd naar zijn eigen voorkeur verklaart hij met een grijns op zijn gezicht; “Als boer werk ik elke dag met de sikkel.” Aangezien bijna de helft van alle Nepalezen ongeletterd is, zet iedereen een kruisje achter het symbool van de partij. De partij met hamer en sikkel heeft alvast Kumar zijn stem.
Slechte gewoontes
De grote vraag is hoe goed de voormalige rebellen, die voor het eerst deelnemen, nationaal presteren en op de uitslag reageren. Hun slechte gewoontes uit de 10 jaar oorlog zijn na een klein jaar in parlement en regering amper gewijzigd. Hun leiders lieten al meermaals weten de macht met andere middelen te grijpen als ze niet de meerderheid van de zetels halen.
Om dat te bereiken worden naast de gebruikelijke campagne dagelijks opposanten geïntimideerd, in elkaar geslagen en vermoord. Aan kiezers in dorpen wordt wijs gemaakt dat ze met geheime camera’s kunnen zien op wie de mensen stemmen. Hoewel er ook bij de Maoïsten al zeker 15 doden vielen, waarvan 6 in een zwaar incident twee dagen voor de verkiezingen, komt het meeste geweld uit hun hoek. Via geheime richtlijnen aan Maoïstische kaderleden werd opgeroepen om opposanten in elkaar te slaan, valse stemmen uit te brengen en wapens achter de hand te houden.
Carter
Ondanks alles blijven de internationale waarnemers, onder aanvoering van ex-president Jimmy Carter, optimistisch over de vrijheid en eerlijkheid van de verkiezingen in zijn geheel. Bij zijn bezoek aan het stembureau van Kirtipur liet Carter een betrokken maar ontspannen indruk na. De oude man was vroeg op de dag al aan zijn 18de stembureau toe en liet weten dat alles prima verloopt. Slechts 33 van de meer dan 20 000 stembureaus in heel Nepal bleven dicht omwille van spanningen.
Ook de Nederlandse journaliste Lucia de Vries is één van de meer dan 1000 waarnemers. “Deze verkiezingen zijn misschien wel het belangrijkste moment in de geschiedenis van Nepal. Als ze vrij en eerlijk verlopen is dit de eerste keer dat de mensen zelf beslissen wie de nieuwe grondwet opstelt en hoe de staat wordt geherstructureerd.”
Hoopgevend is dat honderdduizenden kiezers de hoofdstad verlaten hebben om in hun dorp te stemmen. Vrouwen hebben recht op een derde van de zetels en komen even massaal stemmen. De honger naar democratie en verandering is groot.
Grens gesloten
De regering heeft ondertussen de grens met India gesloten. Dit laatste moet gewapende groepen uit het zuiden van Nepal, die vaak in Noord – India schuilen, beletten om de verkiezingen te verstoren. Om de orde te bewaren rekent men naast de VN blauwhelmen vooral op de nieuw gevormde gewapende politie. Het nationale leger moet net als het Maoïstenleger in zijn barakken blijven. Of dit zo zal blijven eenmaal de resultaten bekend zijn valt te betwijfelen.
Traditioneel staat het leger aan de kant van de koning. Uit hun persberichten van de laatste weken blijkt duidelijk dat ze niet van plan zijn ooit met het Maoïstenleger samen te smelten, noch onder een Maoïstische president te dienen. Toch heeft Prachanda zijn zinnen op de titel van eerste president van Nepal gezet. Na twee onstabiele overgangsjaren heeft het volk eindelijk de kaarten verdeeld, maar de kansen op een slechte verliezer blijven groot.