Cuba volgende slachtoffer van Trumps Obama-afbraak

Nadat ze eerder deze week al meer dan de helft van hun ambassadepersoneel uit Havana terugtrokken, maakten de VS op dinsdag 3 oktober 2017 bekend dat 15 Cubaanse diplomatieke vertegenwoordigers een week de tijd krijgen om het grondgebied te verlaten. Daarnaast worden er geen visa meer uitgereikt aan Cubanen die naar de VS willen reizen. De beslissing is het gevolg van een mysterieuze kwestie die de Amerikaans-Cubaanse relaties al sinds februari dit jaar beheerst.

Cluedo in Havana

 ‘Dit is een voorwendsel voor het afbouwen van onze bilaterale relaties’

Zo’n 22 Amerikaanse diplomaten zouden het afgelopen jaar slachtoffer geweest zijn van meerdere “ultrasonische aanvallen” en bijgevolg kleine medische kwalen vertonen. Hoe de aanvallen werden uitgevoerd, wie erachter zit en of we überhaupt wel van echte aanvallen kunnen spreken, is tot op heden een raadsel. De Cubaanse overheid deed alvast zodanig haar best om zich uit de verdachtenlijst te werken dat die zelfs FBI-officieren toeliet op haar grondgebied. Zonder resultaat, zo blijkt. Cubaans minister van Buitenlandse Zaken Bruno Rodriguez Parilla liet zich dan ook teleurgesteld uit over dit ‘onaanvaardbare’ gedrag van zijn noorderbuur. ‘Dit is een voorwendsel voor het afbouwen van onze bilaterale relaties’.

Terug naar af

Het lijkt er inderdaad op dat de ‘roll back’-machine van VS-president Trump tegen het buitenlands beleid van zijn voorganger de kusten van Cuba heeft bereikt. Het is de rode draad doorheen zijn prille presidentschap: Obama’s verwezenlijkingen zoveel mogelijk terugdraaien. In 2016 nog beklonken Obama en Raul Castro in Havana de normalisering van de relaties tussen beide landen die sinds 2014 werd ingezet en culmineerde in de heropening van hun ambassades. Die waren al sinds 1961 gesloten, niet toevallig het jaar van de Varkensbaai-invasie. Het was een historische ommezwaai in de relaties tussen beide landen, die nu tenietgedaan dreigt te worden.

Big Stick Diplomacy

Dat Trump de relaties met Cuba opnieuw koud zet, heeft ook nog andere wortels. Niet toevallig kondigde hij zijn Cubabeleid begin juni aan in Miami. Daarbij werd hij geflankeerd door de Republikeinse tenoren Marco Rubio en Mario Díaz-Balart, beiden hardliners in de Cubaanse kwestie. Kort samengevat komt het erop neer dat de VS terugkeren naar de wurgpolitiek van Obama’s voorgangers, met de bedoeling democratisering in gang te zetten op het eiland. Dit alles was een onmiskenbaar electorale concessie aan zijn vele conservatieve kiezers van Cubaanse origine in Florida, van oudsher de vurigste tegenstanders van het regime in Havana.

‘Trumps stoere taal tegenover Cuba moeten we zien in de context van zijn project voor een restauratie van rechts in Latijns-Amerika’

Het inlossen van verkiezingsbeloftes is echter niet het enige wat de regering-Trump drijft in deze zaak. ‘Trumps stoere taal tegenover Cuba moeten we zien in de context van zijn project voor een restauratie van rechts in Latijns-Amerika’, zegt Alma De Walsche, voormalig MO*-journaliste en Zuid-Amerikawatcher. ‘Zoals we eerder al zagen met de spanningen rond de muur in Mexico, de sancties tegen Venezuela en zijn expliciete steun voor rechtse krachten in Argentinië en Brazilië, mikt Trump op het terugschroeven van de verlinksing die de VS de afgelopen decennia oogluikend toelieten in de regio.’ Latijns-Amerika mag zich de komende vier jaar dus verwachten aan een zoveelste rondje ‘big stick diplomacy’ van de bemoeizuchtige noorderbuur.

El Espíritu Cubano

Al moeten we oppassen met te spreken van een omwenteling. ‘Obama heeft zijn werk allesbehalve afgemaakt in Cuba. Het handelsembargo staat nog altijd overeind en Guantanamo Bay is nog steeds niet gesloten’, vertelt Alma De Walsche. Bovendien lijkt de geest al iets te veel uit de fles om terug te keren naar Koude Oorlogstijden. ‘Cuba is niet meer het communistische eiland zoals Trump dat graag laat uitschijnen. Raul Castro’s hervormingen hebben het land onherkenbaar veranderd.’ Na decennia van isolement heeft Havana zijn afhankelijkheid van de VS dan ook grondig afgebouwd en succesvol toenadering gezocht bij Rusland en de Europese Unie.

Daarnaast is er in de VS weinig animo voor een verkilling van de relaties met Cuba. Trump heeft er dan ook voor gezorgd dat zijn beleid niet raakt aan de prille activiteiten van Amerikaanse bedrijven in Cuba. Enkel het personenverkeer wordt aan banden gelegd. ‘Wat wel een opdoffer is voor de Cubanen, die veel familiebanden hebben met de VS en zo hun groeiende toerismesector in de kiem gesmoord zien’, aldus Alma De Walsche.