De Albanese maffia in België

Het voorbije jaar zijn in Vlaamse media meer dan honderd artikels verschenen over Albanese misdaad in België – onder meer over de Albanese drugbaron Irakli Z., Albanezen die in Roeselare een agent aanvielen, de inbeslagname van ruim 220.000 euro Albanees misdaadgeld, de arrestatie van de Albanese topcrimineel Arjan S., Albanese maffia-praktijken in de West-Vlaamse horeca en de problematiek van Albanese dievenbendes.

‘Die krantenartikels over de “Albanese maffia” gaan zowel over individuele criminele feiten gepleegd door een aantal Albanese misdadigers die min of meer geïsoleerd opereren, als over feiten gepleegd door Albanees sprekende bendes of georganiseerde misdaadorganisaties’, zegt Peter De Buysscher, hoofdcommissaris van de federale politie bij de Directie van de Internationale Politiesamenwerking.

‘De dossiers in kwestie worden behandeld door lokale en federale onderzoekseenheden’, aldus De Buysscher. ‘Alle onderzoeken zijn nog lopende, onder leiding van de verschillende parketten in België. Ook het federaal parket besteedt heel veel aandacht aan de groeiende samenwerking met Albanië: de samenwerkingsakkoorden en de inspanningen geleverd door het federaal parket faciliteren de politionele samenwerking enorm.’

‘Wat het algemene profiel van de zogenaamde Albanese criminaliteit betreft, kunnen we uit de Algemene Nationale Gegevensbank afleiden dat er 1292 Albanezen gekend zijn in Belgische politiedatabanken voor 2561 criminele feiten gepleegd in periode 2010-2013.’

Hand-en-spandiensten

‘Drie elementen karakteriseren de Albanese criminele organisaties in België’, zegt Peter De Buysscher. ‘Ze zijn actief in verschillende soorten trafiek en criminele activiteiten; ze passen zich aan aan de veranderende misdaadomgeving; en ze zijn erg mobiel – ze verplaatsen hun werkbasis als dat hun criminele activiteiten vooruithelpt.’

De Albanese maffia in België is volgens de politie gestructureerd volgens familiale lijnen. ‘Soms speelt daarin de regio van afkomst mee, en vaak wordt de organisatie geleid door de “oudste” van de groep, letterlijk de vader of de oudste broer. Die clanstructuur hangt samen met de familiale solidariteit in de Albanese maatschappij, waarbij men in de eerste plaats leden van zijn eigen gemeenschap in vertrouwen neemt.’

‘Het feit dat er in België een Albanese gemeenschap aanwezig is, vergroot de kans dat Albanese criminelen in het buitenland voor activiteiten gericht op België hier ondersteuning vinden – logistiek, mededaderschap en hand-en-spandiensten’, aldus De Buysscher.

‘Een grote migratiestroom uit Albanië sinds 1991, en een tweede sinds de crisis rond het ineengestorte pyramidesysteem in 1997, verklaren waarom in verschillende West-Europese landen – en dus ook in België – Albanese gemeenschappen aanwezig zijn’, zegt Rovena Gashi, directeur Buitenlandse Relaties van het Albanese parket-generaal.

‘Omwille van de economische situatie in Albanië is de Albanese diaspora bovendien blijven aangroeien. Sinds de recente Europese bankencrisis, en ook omwille van visa-liberalisering, zijn er in België nog meer Albanese burgers en Albanees sprekende personen bijgekomen.’

Haven van Antwerpen

Bijkomende elementen verklaren waarom Albanese criminelen hun oog op België hebben laten vallen. Gashi: ‘Voor de Albanese georganiseerde misdaad is de haven van Antwerpen interessant omdat het een open haven is. Een andere factor is de geografische positie van België, in het centrum van West-Europa, met bijkomend de mogelijkheid om je snel van het ene land naar het andere te verplaatsen – Frankrijk, Duitsland, Nederland en Luxemburg.’

‘We weten dat Albanezen investeren in vastgoed in Brussel en elders in België.’

Verder maakt volgens Gashi de economische situatie en de hoge levensstandaard België tot een attractief land voor de Albanese georganiseerde misdaad, ‘alsook het systeem van sociale zekerheid en de problematische uitvoering van gevangenisstraffen. Bovendien is het makkelijk om geld naar Albanië over te maken, terwijl het moeilijk is om de criminele goederen (assets of crime) in beslag te nemen. We weten dat Albanezen investeren in vastgoed in Brussel en elders in België, maar we hebben er niet meer specifieke gegevens over.’

Criminele disciplines

Volgens Gashi zijn Albanese misdaadgroeperingen in België actief in verschillende disciplines: illegale trafiek, mensenhandel, hulp bij illegale migratie, prostitutie gepaard met veel geweld, misdaden tegen eigendommen, afpersing, witwassen, en de import-export én verdeling van drugs.

‘In zeer korte tijdspanne slaan ze toe bij verschillende doelwitten.’

‘Inzake drugshandel gaat het voornamelijk om heroïne, maar sinds enkele jaren stellen we ook vast dat Albanezen actief zijn in cocaïne-trafiek’, zegt Peter de Buysscher. ‘Daarnaast merken we sinds 2012 een opmerkelijke stijging inzake georganiseerde diefstallen door Albanezen. Die zijn meestal gericht op woningen – waardevolle voorwerpen, auto’s – maar ook op de cargo van vrachtwagens en op winkels – denk aan brandkasten of sigaretten.’

Uit de politiecijfers voor 2013 blijkt dat bij gemiddeld een op de zeven rondtrekkende daderbendes minstens één Albanees actief was. Een opmerkelijke stijging, want in 2010 ging het nog om 3 procent. De Buysscher: ‘De rondtrekkende Albanese daderbendes, meestal samengesteld uit drie tot vijf personen, zijn zeer mobiel – ze wisselen regelmatig van regio of land. Ze vermijden de confrontatie met hun slachtoffers en de politie, en ze opereren op systematische wijze: in een zeer korte tijdspanne slaan ze toe bij verschillende doelwitten.’

Over de grenzen heen

In de strijd tegen georganiseerde misdaad – die per definitie over de grenzen heen opereert – is internationale politie- en justitiesamenwerking cruciaal. Volgens de betrokkenen verloopt de samenwerking tussen België en Albanië alvast vlot.

‘Daarover zijn we meer dan tevreden,’ zegt Rovena Gashi van het Albanese parket-generaal, ‘en ze verbetert nog elke dag. Cruciaal hierin is de rol van het Federaal parket in België en het parket-generaal in Albanië.’

Begin dit jaar bracht de Albanese procureur-generaal nog een bezoek aan België. Ook het aantal rogatoire commissies van België naar Albanië stijgt gestaag: van 2 in 2012 over 3 in 2013 tot 4 in de eerste helft van 2014. ‘In 2013 bijvoorbeeld ontvingen we twee rogatoire commissies uit Luik en een uit Antwerpen’, aldus Gashi.

‘Het ging om onderzoeken naar drugstrafiek en diefstal tegen eigendommen. Tijdens de rogatoire commissies werkten we onder meer samen rond dna-onderzoek, controles van vastgoed in Albanië en de verificatie van bankrekeningen.’ Ter vergelijking: datzelfde jaar kreeg Albanië vijf rogatoire commissies op bezoek uit buurland Italië, en telkens één uit Groot-Brittannië, Duitsland en Nederland.

Volgens Artan Didi, directeur-generaal van de Albanese politie, hebben zijn directoraten Drugs & Trafiek, Economische & Financiële Misdaad, en Terrorisme & Ernstige Misdrijven, de voorbije jaren in talrijke onderzoeken goed samengewerkt met België. De lijst die hij daarover aan MO* bezorgde, beslaat drie volle pagina’s.

Enkele voorbeelden. In maart 2014 zijn in Albanië bezittingen in beslag genomen van een persoon die in België verdacht werd van drugstrafiek. In 2011 is dan weer een hotel in Tirana in beslag genomen in het kader van een Belgisch prostitutie-onderzoek. In de periode 2010-2013 zijn acht Albanezen door België uitgeleverd. Didi: ‘En vanuit het Nationale Centrale Bureau van Interpol in Tirana zijn 33 dossiers geopend rond Albanese burgers die gezocht worden door de Belgische justitie.’

Verbindingsofficier in Tirana

Sinds april 2014 heeft de Belgische politie ook een nieuwe verbindingsofficier op post in Tirana. De Buysscher: ‘Zijn taak bestaat er hoofdzakelijk in de samenwerking met de Albanese politie en gerechtelijke overheden te vergemakkelijken en informatie met de juiste diensten uit te wisselen. Daarnaast verzamelt hij ook zelf informatie over de lokale situatie, en beoordeelt die met betrekking tot de mogelijke gevolgen voor de Belgische veiligheidssituatie. Een voorbeeld daarvan is de vraag naar visa-liberalisering en de mogelijke gevolgen van het vrij verkeer van personen dat daarop kan volgen.’

‘Je mag niet blind zijn voor de corruptie in Albanië.’

‘Uit de interne jaarverslaggeving van onze verbindingsofficier in Albanië kan je opmaken dat de samenwerking met de Albanese politie- en veiligheidsdiensten over het algemeen goed verloopt’, zegt De Buysscher. ‘Hij krijgt haast overal goede medewerking voor rechtshulpverzoeken en ziet de meeste vragen tot informatie beantwoord.’

‘Onze verbindingsofficier signaleert evenwel twee problemen. Enerzijds stelt hij vast dat er onder de leidinggevende politietop in Albanië regelmatig rotatie is. Dat hangt meestal samen met de wissel van de politieke macht, waardoor netwerken niet eenvoudig is. Anderzijds mag je niet blind zijn voor de corruptie in het land. De Albanese overheid is zich hier terdege van bewust en onderneemt er actie tegen, maar desondanks is onze verbindingsofficier zeer op zijn hoede bij de uitbouw van zijn contacten en het delen van bepaalde informatie.’

Een ander probleem dat wel eens opduikt, hangt samen met de schrijfwijze van namen van Albanese verdachten, en het gemak waarmee Albanese burgers hun naam kunnen veranderen.

Goede resultaten

‘Zelfs als de samenwerking soms moeilijk verloopt, kan je toch stellen dat er goede resultaten worden bereikt,’ zegt De Buysscher, ‘met name bij de inbeslagname van goederen in Albanië op vraag van Belgische magistraten –bijvoorbeeld in recente Antwerpse en Brugse dossiers. Zo was er een onderzoek naar een Albanese burger verdacht van drugshandel en witwassen. De tussenkomst van onze verbindingsofficier in Albanië bleek op twee punten cruciaal. Op basis van Belgische informatie kon het Albanese patrimonium – immobiliën en auto’s – van de persoon in kwestie formeel vastgesteld worden. Daardoor kon ook een witwasdossier geopend worden.’

‘Verder heeft de verbindingsofficier ook geholpen bij de inbeslagname van de goederen in Albanië tijdens een rogatoire commissie. Zijn contacten met de Albanese autoriteiten en kennis van de lokale situatie maakten dat de procedure goed is verlopen.’