‘De gevangenis was verschrikkelijk, maar toch zal ik mijn werk als journalist blijven doen’

De Zimbabwaanse journalist Jeffrey Moyo is deze week vrijgelaten uit de gevangenis van Bulawayo. Moyo zat drie weken in de cel vanwege het overtreden van de Zimbabwaanse immigratiewet. Hij had twee collega-journalisten van de New York Times geholpen om in zijn land te kunnen werken.

De persvrijheid wordt ondermijnd als journalisten niet onverschrokken kunnen werken, reageerde Moyo, kort nadat hij terug verenigd werd met zijn vrouw Purity en hun zoontje.

‘Mijn opsluiting was een zware inbreuk op de persvrijheid in Zimbabwe.’

‘Ik ben opgelucht want het was een verschrikking om gedurende 21 dagen niet in vrijheid te kunnen leven’, zei hij aan de gevangenispoort. ‘Mijn opsluiting was een zware inbreuk op de persvrijheid in Zimbabwe.’

Internationaal correspondent

Moyo (37) werk als internationaal correspondent voor persagentschap Inter Press Service (IPS), de krant The New York Times en andere media. Hij werd op 26 mei gearresteerd in de Zimbabwaanse hoofdstad Harare en 400 kilometer verderop naar de gevangenis in Bulawayo afgevoerd. Woensdag werd hij daar na 21 dagen weer vrijgelaten. De staat betaalde zijn borg, na te hebben toegegeven dat er een fout werd gemaakt door hem als een bedreiging voor de nationale veiligheid te zien.

In mei werd hem die borgtocht nog geweigerd. De magistraat van Bulawayo, Rachel Mkanga, achtte de journalist een bedreiging voor de nationale veiligheid en de soevereiniteit van het land. Moyo werd beschuldigd van het overtreden van sectie 36 van de immigratiewet. Volgens beweringen zou hij valse verklaringen hebben afgelegd aan immigratieambtenaren om een persaccreditatie te verkrijgen voor twee van zijn collega’s, Christina Goldbaum en Joao Silva van The New York Times.

Strijd voor persvrijheid

Een accreditatie van journalisten zou geen enkele autoriteit in het land mogen beledigen of angst inboezemen, zegt Moyo. ‘De accreditatie van journalisten in Zimbabwe moet een recht zijn en geen probleem.’

‘Journalisten zijn niet gevaarlijk en brengen geen enkele persoon of regering schade toe’, zegt hij. ‘Ik ben bang door wat er is gebeurd, maar ik zal niet stoppen. Ik ben vastbesloten om mijn werk als journalist te blijven doen, ongeacht wat de autoriteiten daarvan denken.’

‘De accreditatie van journalisten in Zimbabwe moet een recht zijn en geen probleem.’

Moyo kreeg op 14 juni te horen dat hij de dag erna op borgtocht zou worden vrijgelaten. Een fout met zijn vrijlatingspapieren leidde ertoe dat hij nog een nacht langer in de gevangenis moest doorbrengen.

‘Ik ben gewoon blij dat hij nu vrij is’, zegt zijn vrouw Purity Moyo. Tijdens de opsluiting van haar man, mocht ze hem niet zien. De twee communiceerden enkel via brieven.

Onmenselijke omstandigheden

Na zijn arrestatie bracht hij eerst een nacht door in een politiecel in het Centrale Politiekantoor van Bulawayo. ‘Het was er vreselijk’, zegt Moyo. ‘Er was geen bed en ik kreeg geen deken. Ik moest op de betonnen vloer slapen, zonder ook maar iets te eten te hebben gekregen.’

Daarna werd het nog erger. Moyo werd overgebracht naar de gevangenis van Bulawayo waar de omstandigheden volgens hem ‘onmenselijk’ waren. Hij verbleef er in een cel met achttien andere gevangenen. Het eten was van zeer slechte kwaliteit. ‘Ik kreeg enkel havermout, zonder suiker of zout en wat gedroogde groenten of bonen.’

Rechten geschonden

Moyo’s advocaat Doug Coltart zegt dat de rechten van zijn cliënt zwaar geschonden zijn. De staat verzette zich drie weken lang tegen zijn vrijlating op borg maar maakte uiteindelijk een bocht van 180 graden.

Als Moyo wordt veroordeeld, kan hij tien jaar gevangenisstraf krijgen.

Dit bewijst volgens Coltart hoe het afwijzen van borg wordt gebruikt door de rechtbank om onschuldige mensen te straffen. Hij stelt ook dat het feit dat Moyo familie noch kennissen mocht ontvangen en uiteindelijk nog een dag extra in de cel moest doorbrengen zware inbreuken op de mensenrechten zijn.

‘De gevangenisdirectie weigert om ons de vermeende administratieve fout in het bevel tot vrijlating te tonen. Dit doet ons sterk vermoeden dat het allemaal een leugen was en puur misbruik van het detentieproces met de bedoeling om hem een extra nacht vast te houden’, zegt Coltart.

Moyo moet op 24 juni voor de rechtbank verschijnen ter voorbereiding op zijn proces. Als hij wordt veroordeeld, kan hij tien jaar gevangenisstraf krijgen. Mediarechtenorganisaties roepen op tot de vrijlating van Moyo.