Designerdrugs zijn aan stevige opmars bezig

De belangrijkste tendens die het rapport van het United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) beschrijft, is de sterke stijging van ‘nieuwe psychoactieve substanties’ (NPS) of designerdrugs, die de effecten van conventionele illegale drugs nabootsen. Die drugs worden gemaakt uit legale chemische stoffen en verkocht onder alledaagse namen, waardoor het voor overheden moeilijker is om de aanmaak ervan op te sporen en te vervolgen.

Bovendien kan de chemische structuur van de gebruikte stoffen steeds opnieuw aangepast worden. Die eigenschap zorgt ervoor dat dealers een verbod op een bepaalde chemische samenstelling van een stof onmiddellijk kunnen omzeilen door de structuur van de drug aan te passen. Vooral de grote verspreiding van de gevaarlijke drugs zorgt voor bezorgdheid bij de onderzoekers. Het rapport stelt dat designerdrugs op dit moment na cannabis de meest gebruikte drugs zijn bij Amerikaanse studenten. Bovendien zijn de VS met 158 verschillende soorten synthetische drugs in omloop de grootste gebruiker van de gevaarlijke middelen. Omdat synthetische drugs vaak niet getest zijn en veel gevaarlijker kunnen zijn dan bestaande middelen, waarschuwen de VN nu voor de effecten ervan.

Amfetamine en kalmeermiddelen worden populairder

Ook het gebruik van amfetamine en gelijkaardige stimulerende middelen lijkt snel te stijgen. In 2011 werd wereldwijd 123 ton amfetamine onderschept. In 2010 was dat slechts 74 ton. Toch geeft het rapport aan dat de mondiale consumptie van illegale drugs –  waar designerdrugs niet bij horen –  stabiliseert.

Volgens de VN wijst de stabilisatie erop dat de huidige internationale controle wel degelijk een impact heeft, al slagen de vangsten er niet in de drugsmarkt te verkleinen. Misbruik van medicijnen op voorschrift blijft een derde belangrijk thema voor de organisatie: in veertien van de 103 onderzochte landen worden kalmeermiddelen het vaakst verkeerd gebruikt van alle verslavende stoffen, en in zestig procent van de landen staan ze in de top drie.

Internationale drugshandel evolueert

Om de toevloed van synthetische drugs tegen te gaan, moet de internationale gemeenschap volgens het rapport een mondiaal waarschuwingssysteem opstellen dat elke regering meteen verwittigt bij de ontdekking van elke nieuwe synthetische drug. Op 25 juni publiceerde de G8 een overeenkomst over de aanpak van “legal highs” waarin ze de intentie bekend maakte preventiestrategieën te ontwikkelen en meer informatie over de gevaren van designerdrugs te verspreiden.

Tegelijkertijd erkent de organisatie de rol die de internationale drugshandel speelt in georganiseerde misdaad.  Bij de voorstelling van het rapport stelde voorzitter van de commissie Yury Fedotov dat “drugshandel en georganiseerde misdaad nog steeds overal ter wereld economische en politieke instabiliteit creëren.” Het rapport legt de nadruk vooral op de problemen die drugshandel in Centraal Amerika, Afghanistan en Afrika veroorzaken.

West-Afrika nog steeds blinde vlek

Afghanistan is de grootste producent van opium ter wereld. Bovendien speelt het land volgens het rapport de laatste jaren een belangrijke rol als beginpunt van een nieuwe smokkelroute naar Afrika. Die route vergemakkelijkt transport van heroïne, methamfetamines en opium vanuit het land naar West- en Oost-Afrika via havens in Iran of Pakistan. Van daaruit kunnen de drugs gemakkelijk aan Europa verhandeld worden. Transporten via zee worden minder vaak onderschept dan drugssmokkel via vliegtuig, maar de ladingen die erbij in beslag genomen worden zijn tot dertig keer groter.

In West-Afrika is de drugshandel in landen als Guinee-Bissau zo belangrijk dat de inkomsten uit drugs er groter zijn dan het volledige bbp. Tegelijkertijd zorgt de greep van drugskartels op het land voor een toename van geweld en voortdurende politieke instabiliteit. Toch blijft de drugshandel in Afrika voor een groot deel een blinde vlek voor internationale controle. Daarom concludeert de VN in haar rapport dat er dringend nood is aan betere dataverzameling op het continent om beter te kunnen nagaan in hoeverre de aangevoerde drugs doorsijpelt naar de Afrikaanse bevolking.