‘Dodelijk gebrek aan airco’ tijdens ongeziene hittegolf in India en Pakistan

India en Pakistan zwoegen al weken om de verschroeiende temperaturen het hoofd te bieden. Nu waarschuwen experts dat een gebrek aan toegang tot koeltechnologie – zoals airconditioning, koelkasten en ventilatoren – vele levens en inkomens zal kosten.

Terwijl de brandende zon op zijn fruitkar schijnt, begint het Mohammad Ikrar te dagen dat hij vandaag opnieuw tientallen rottende mango’s en meloenen zal moeten weggooien. Het is bijna routine geworden nu India al weken worstelt met een ongekende hittegolf.

De 38-jarige Ikrar heeft geen koelkast, waardoor zijn fruit snel bederft. Aan het eind van de dag zijn alle overgebleven producten meestal alleen goed om te voeren aan passerende zwerfkoeien.

Sinds april zegt Ikrar dat hij tot 3000 roepies (37 euro) per week verliest – bijna de helft van zijn gemiddelde wekelijkse inkomen.

‘Er is geen manier om goed af te koelen. Ik heb zoiets niet meegemaakt sinds ik hier acht jaar geleden verhuisde.’

‘Deze hitte is een foltering. Maar als ik op een dag een airco of koelkast wil kopen, moet ik dit doen’, zegt hij, gekleed in een shirt met lange mouwen en een witte hoofddoek om koel te blijven bij 44 graden Celsius.

Zware regen en onweersbuien in de regio van New Delhi brachten vorige week maandag de verzengende temperaturen terug tot ongeveer 20 graden. De storm heeft in grote delen van de hoofdstad de stroom uitgeschakeld – een probleem waar Ikrar deze zomer aan gewend is geraakt.

Stroomstoringen

Thuis hebben hij en zijn gezin te maken met urenlange stroomstoringen, dag en nacht, waardoor de plafondventilator onbruikbaar wordt in hun eenkamerwoning in Noida, een voorstad van New Delhi.

Hij stuurt alle drie zijn kinderen naar een school die is uitgerust met luchtkoelers, zodat ze wat kunnen ontsnappen aan de hitte.

‘Ik zweet de hele dag, dan zweet ik de hele nacht. Er is geen manier om goed af te koelen. Ik heb zoiets niet meegemaakt sinds ik hier acht jaar geleden verhuisde’, zegt hij.

Ikrar is slechts één van de vele Indiërs die worden geconfronteerd met een gebrek aan toegang tot koeling te midden van wijdverbreide stroomstoringen.

MEEST GELEZEN

• 1
  ‘Mensen vroegen mij of ik Hutu of Tutsi ben, maar thuis spraken we daar niet over’
• 2
  In India bepaalt één politicus de keuze van een miljard kiezers
• 3
  ‘Eerlijke prijzen zijn een voorwaarde voor duurzame landbouw’

Gevaarlijke hitte

Bijna 323 miljoen mensen in het hele land lopen een hoog risico op extreme hitte en een gebrek aan koelapparatuur zoals ventilatoren en koelkasten. Dat blijkt uit een recent rapport dat is uitgebracht door Sustainable Energy for All (SE4ALL), een door de VN gesteunde organisatie.

India stond bovenaan een lijst van “kritieke” landen, waaronder ook China, Indonesië en Pakistan, waar de grootste bevolkingsgroepen te maken hebben met hittegerelateerde gevaren. Dat gaat van onmiddellijke sterfgevallen door oververhitting tot gevolgen voor voedselzekerheid en inkomens.

De temperaturen in de regio van New Delhi stegen half mei in sommige regio’s boven de 49 graden. Dat volgde op de heetste maand maart in 122 jaar en een ongewoon hete april.

De temperaturen zullen naar verwachting afkoelen als de moessonregens komen in juni.

Zorgwekkende stedelijke trend

De vraag naar elektriciteit in India heeft een recordhoogte bereikt met een toename van het gebruik van airconditioning. Dat heeft de ergste stroomcrisis in meer dan zes jaar veroorzaakt. Maar net als Ikrar kan niet iedereen de hitte verslaan.

Hoewel bijna alle huishoudens in India toegang hebben tot elektriciteit, bezit slechts een fractie van de 1,4 miljard inwoners enige koelapparatuur, ontdekte SE4ALL.

Aangezien de vraag naar koeling de komende jaren sterk zal stijgen, zal dit ook de druk op de overbelaste elektriciteitssystemen van India vergroten. Op termijn kan dat ook leiden tot een mogelijke toename van de uitstoot van broeikasgassen, zegt Brian Dean, hoofd energie-efficiëntie en koeling bij SE4ALL.

‘Dat vergroot op zijn beurt het risico op langere en extremere hittegolven’, legt hij uit.

Hij drong er bij de autoriteiten op aan om het India Cooling Action Plan – gelanceerd in 2019 – versneld te implementeren. Dat heeft tot als einddoel om de vraag naar koeling tegen 2038 met 25 procent te verminderen door middel van maatregelen, zoals de ontwikkeling van warmtewerende technologie en het ontwerpen van gebouwen met een natuurlijke luchtstroom.

Hitte-eilandeffect

Wetenschappers linken het vroege begin van een intense zomer aan de opwarming van de aarde. Ze benadrukken dat meer dan een miljard mensen in India en het naburige Pakistan op de een of andere manier gevaar lopen door de extreme hitte.

SE4ALL ontdekte dat Karachi, de grootste stad van Pakistan, – samen met vele andere, waaronder Mumbai en Dhaka in Zuid-Azië – het grootste risico lopen door onvoldoende koeling.

Vooral het ‘stedelijk hitte-eilandeffect’ doet veel schade in slecht ontworpen grootsteden.

Farhan Anwar, een in Karachi gevestigde stedenbouwkundige adviseur, zegt dat de armen van de stad de grootste slachtoffers zijn van extreme hitte. Vooral het ‘stedelijk hitte-eilandeffect’ doet veel schade in slecht ontworpen grootsteden. Daarbij drijven betonrijke omgevingen de temperatuur op, omdat stenen en asfalt meer hitte opslaan dan groen.

‘Ongeplande verdichting, auto-intensieve mobiliteitskeuzes en snel afnemende groendekking zijn verontrustende stedelijke trends’, zegt Anwar, die oproept tot actie om groene ruimten te stimuleren.

Hittedoden

In India blijkt uit overheidsgegevens dat sinds eind maart ten minste 25 mensen zijn overleden aan een hitteberoerte, het hoogste aantal in de afgelopen vijf jaar.

Het officiële aantal is slechts ‘het topje van de ijsberg’, zegt Dileep Mavalankar, hoofd van het Indian Institute of Public Health, een particuliere universiteit in Gandhinagar in de westelijke staat Gujarat.

Hitte is een grotendeels onzichtbare moordenaar die moeilijk kan worden vastgesteld als doodsoorzaak, legt hij uit. Dat komt vooral omdat het vaak oudere en zieke mensen treft en kan worden veroorzaakt door indirecte blootstelling, zoals opgesloten zitten in kleine, slecht geventileerde huizen.

Dergelijke gevallen van indirecte blootstelling zijn goed voor ongeveer negen op de tien hittedoden, zegt hij. India telt volgens zijn berekeningen waarschijnlijk slechts ongeveer 10 procent van het werkelijke totaal mee.

Actieplan

Mavalankar hielp bij de uitvoering van Zuid-Azië’s eerste Heat Action Plan (HAP) in Ahmedabad in Gujarat in 2013. Dat kwam er nadat de stad meer dan 1300 doden had gezien tijdens een hittegolf in 2010. Volgens voorkomt het actieplan elke zomer tot 1200 doden.

Het HAP, dat vroegtijdige waarschuwingsteksten naar mobiele telefoons omvat, is uitgebreid naar meer dan twintig hittegolfgevoelige staten en meer dan 130 steden en districten.

Snelle actie is nodig om de armen en kwetsbaren te helpen een warmere wereld te overleven.

Het plan geeft mensen ook de opdracht om respijt van hittegolven te zoeken in “koelcentra” zoals openbare gebouwen met airconditioning, winkels en winkelcentra, tempels en parken. Voor sommigen kan dat levensreddend zijn.

Mavalankar en de Dean van SE4ALL roepen beide op tot het bredere gebruik van “koele daken” met reflecterende oppervlakken of coatings om de temperatuur in informele woningen te verlagen.

Van de bouw van hittebestendige huizen tot het creëren van meer groene ruimtes, Mavalankar benadrukt dat snelle actie nodig is om de armen en kwetsbaren te helpen een warmere wereld te overleven.

‘De komende zomers kunnen de temperaturen met drie tot vijf graden stijgen’, waarschuwt hij. ‘We moeten ons nu voorbereiden.’

Dit artikel verscheen eerder bij IPS-partner Thomson Reuters Foundation.