Economische groei wordt vitaal voor Arabische Lente
Simba Shani Kamaria Russeau
26 maart 2012
Grote werkloosheid, een massale terugkeer van migranten, een daling van de inkomsten uit toerisme: het Midden-Oosten en Noord-Afrika staan voor grote economische uitdagingen. Ongenoegen over de economie speelde een grote rol in de Arabische Lente. Economische groei wordt daarom vitaal voor de revolutie.
“In samenlevingen met een jonge bevolking, waar elk jaar honderdduizenden nieuwe banen nodig zijn om de nieuwkomers op de arbeidsmarkt te absorberen, zijn inspanningen om het economisch beleid te hervormen en de verschillende economische sectoren te herstructureren van enorm belang”, zegt Ziad Majed, assistent-hoogleraar Midden-Oostenstudies aan Amerikaanse Universiteit van Paris.
“Daarom moet voorrang worden gegeven aan de ontwikkeling van nieuwe structuren voor regionale en internationale samenwerking met openbare en privéorganisaties, niet alleen omdat zo’n samenwerking rechtstreeks voordeel oplevert maar ook omdat ze in de betrokken samenlevingen goed is voor stabiliteit en welvaart op langere termijn.”
Verliezen voor toerisme
Volgens de Arabische Toerismeorganisatie hebben de volksopstanden die een jaar geleden begonnen zijn, de Arabische wereld bijna 96 miljard dollar (72 miljard euro) gekost. De toeristische sector incasseerde 18 procent van dat verlies.
In het Midden-Oosten en Noord-Afrika is toerisme na geldzendingen van emigranten de belangrijkste bron van inkomsten.
In Egypte stelt de toerisme-industrie bijna twee miljoen mensen te werk, genereert ze 11 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en is ze de belangrijkste bron van buitenlandse valuta.
In Tunesië stelt het toerisme bijna vierhonderdduizend mensen tewerk en is het goed voor bijna 8 procent van het bbp.
Instabiliteit houdt aan
De regio probeert overeind te krabbelen maar de instabiliteit houdt aan. Cijfers laten zien dat twaalf maanden van politieke onrust in Bahrein de bedrijven al bijna 800 miljoen dollar (600 miljoen euro) hebben gekost. Ook de stijgende werkloosheid en de dalende geldzendingen van emigranten hebben bijgedragen tot economische stagnatie.
Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) is de werkloosheid in de Arabische wereld gestegen van 6,2 procent in 2010 naar 10,3 procent in 2011.
De Egyptische bevolking, die nu ongeveer 85 miljoen mensen telt, een derde van de bevolking van de Arabische wereld, groeit met 2 procent per jaar. Twee derde van die bevolking is jonger dan dertig. Die leeftijdscategorie is goed voor 90 procent van het aantal werklozen.
Geen jong ondernemerschap
Volgens de Mondiale Concurrentie-index die het Economisch Wereldforum vorig jaar publiceerde, zijn het Midden-Oosten en Noord-Afrika er niet in geslaagd een economische en sociale omgeving te creëren die jong ondernemerschap stimuleert.
“Wat we nu nodig hebben zijn hervormingen zoals eerlijke lonen en een degelijk onderwijs- en zorgsysteem”, zegt de 25-jarige Egyptische business-student Hassan Massri.
“Investeren in jonge ondernemers kan alternatieven bieden voor wie pas is afgestudeerd en op een volle arbeidsmarkt terechtkomt. Jonge Egyptenaren, de drijvende krachten achter de politieke verandering, kunnen zoveel bijdragen tot de economische ontwikkeling van dit land. Onze talenten zouden niet verloren mogen gaan.”
Geldzendingen
De laatste dertig jaar zijn geldzendingen de belangrijkste bron van privé-investeringen geweest in Egypte, zowel in de steden als op het platteland, zowel voor ongeschoolde als geschoolde beroepen.
Volgens cijfers van de Wereldbank was Egypte in 2008 een van tien grootste ontvangers van geldzendingen ter wereld.
De plotselinge terugkeer van grote aantallen migrantenwerkers naar ontwikkelingslanden tijdens de politieke transitie in Tunesië, Egypte en Libië kan zware gevolgen hebben voor de economische stabiliteit van die landen, zegt Piera Solinas, programmamanager Cairo van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM).
“Veel van die landen kampen nu al met zware werkloosheid. Nu moeten ze ook nog eens grote aantallen teruggekeerde migranten absorberen op hun arbeidsmarkt. Die landen lopen ook veel kans financieel geraakt te worden want die terugkerende migrantenwerkers sturen niet langer geld.”
Dat is heel erg het geval in Egypte, zegt Solinas. “Tot nog toe zijn bijna tweehonderdduizend Egyptische migranten teruggekeerd naar Egypte. Het zijn meestal halfgeschoolde volwassen mannen. Die zouden anders, als alleenstaande of als belangrijkste kostwinner, hun familie hebben gesteund via geldzendingen, maar die lijn is nu verbroken.”