Een gezond dieet voor de planeet? Niet met de huidige voedselprijzen

Europeanen willen graag gezond en duurzaam eten, maar velen zijn daar simpelweg niet toe in staat. Prijs is voor zes op de tien EU-burgers het grootste obstakel om duurzamer te eten, blijkt uit een bevraging van het Wereld Natuur Fonds (WWF) in twaalf Europese landen, waaronder België.

Volgens de enquête zijn de hoge voedselprijzen de grootste zorg voor de Europeanen, meer nog dan kosten voor huisvesting. Ruim driekwart van de respondenten vindt dat duurzame voeding niet meer zou mogen kosten dan etenswaren die het milieu schaden.

Onbetaalbaar

Door de coronapandemie en vervolgens de oorlog in Oekraïne schoten voedselprijzen wereldwijd de hoogte in. Het Globale Zuiden werd het hardst getroffen door de bevoorradingsproblemen en stijgende prijzen, maar ook op het noordelijk halfrond moeten steeds meer mensen gebruik maken van voedselbanken.

‘Onze overheden gebruiken belastinggeld om niet-duurzame voedselproductie te financieren, waardoor onze markt bovendien kwetsbaar wordt voor externe schokken en voedselinflatie.’

Gezonde en duurzame voeding zit steevast in het hogere prijssegment, en wordt nu voor een steeds grotere groep onbetaalbaar. Nochtans moeten we dringend overschakelen op een gezonder voedingspatroon voor mens en planeet, blijkt uit onderzoek. Onze huidige voedselproductie alleen al is genoeg om de klimaatgrenzen van de aarde te overschrijden.

‘Burgers willen graag overstappen op duurzamere en gezondere voeding, maar kunnen dat eenvoudigweg niet: duurzaam voedsel is beperkt en mensen kunnen het zich niet veroorloven’, zegt Giulia Riedo, expert Duurzame Landbouw bij WWF.  ‘Onze overheden gebruiken belastinggeld om niet-duurzame voedselproductie te financieren, waardoor onze markt bovendien kwetsbaar wordt voor externe schokken en voedselinflatie.’

Hoge maatschappelijke kost

De productie van voedsel voor de Europese markt is goed voor bijna een derde van de totale Europese uitstoot. Bovendien werken onze eetgewoonten niet-overdraagbare ziekten zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker in de hand. Deze aandoeningen vormen dan ook het leeuwendeel van de Europese ziektelast (80 procent), en zijn de voornaamste oorzaak van vermijdbare vroegtijdige sterfgevallen.

‘De prijs die we betalen voor het voedsel dat we eten, weerspiegelt niet echt de werkelijke maatschappelijke kost ervan’, legt Riedo uit. ‘Nu kun je soms meer betalen voor een kilo biologische sinaasappels dan voor ultrabewerkt en niet-duurzaam geproduceerd vlees - dat is zeer kortzichtig.’

Nochtans is er volgens de bevraging een groot draagvlak voor een gezond dieet voor de planeet. Driekwart van de Europese burgers vindt dat grote fabrikanten verplicht moeten worden om ervoor te zorgen dat de voedingsmiddelen die ze verkopen duurzaam geproduceerd zijn. Bijna evenveel respondenten (71 procent) vinden dat voedingsproducenten ook verplicht hun uitstoot van broeikasgassen moeten verminderen.

Kantines

Een goede manier om gezond eten voor mens en planeet toegankelijk te maken zijn de kantines van scholen, ziekenhuizen en universiteiten, vinden de meeste Europeanen. Ze bieden nu zelden duurzame voeding aan, terwijl ze wel veel mensen bereiken.

‘Gezond voedsel voorzien voor onze kinderen en het veiligstellen van de natuur waarvan we allemaal afhankelijk zijn, zou zelfs geen discussiepunt mogen zijn’, vindt Giulia Riedo.

Eind september zal de Europese Commissie naar verwachting een nieuw wetgevend kader voorstellen rond duurzame voedselsystemen.