Ethiopië vertrekt uit Somalië
Marie D'haenens
24 december 2008
De Afrikaanse Unie (AU) heeft beslist haar veiligheidstroepen twee maanden langer in Somalië te houden. Maar de Ethiopische troepen verlaten begin januari de regio, en de AU heeft eigenlijk geen vervanging.
Somalië is al sinds meer dan vijftien jaar in een kluwen van clanoorlogen en pseudo-coups verwikkeld. Toen president Barre in 1991 werd verjaagd, zonk het land weg in een politieke impasse.
Verschillende pogingen om een interim-regering op poten te zetten, mislukten keer op keer. Complete wetteloosheid, clanoorlogen, piraterij en de groter wordende macht van radicale islamistische groeperingen verergeren de toestand. En verkleinen de hoop op een verenigd en vredig Somalië.
Shabab
In 2004 slaagde de internationale gemeenschap er bij een veertiende poging in om een regering te vormen, met president Yusuf aan de leiding. De grootste taak van die overheid bestaat erin het verdeelde land te herenigen.
Ethiopische troepen vallen in 2006 naar het buurland binnen met Amerikaanse steun, om de radicale islamistische rebellen tegen te houden die een almaar groter wordende dreiging vormen. Zij stoppen inderdaad de opgang van de zogenaamde islamitische rechtbanken, maar mislukking in het brengen van eenheid en rust.
De fundamentalistische Shabab bijvoorbeeld, gebruikt voetbalpleinen als trainingskampen, rekruteert leden in scholen en betaalt kleine jongens vijftig dollar om bommen te gooien. De groepering heeft vandaag het grootste deel van Zuid-Somalië in handen.
Wanorde
Bovendien heerst er binnen het Somalische bewind grote wanorde, waardoor die meer bezig is interne schermutselingen op te lossen, en geen tijd heeft om zich bezig te houden met de grote verdeeldheid in het land. De terugtrekking van de Ethiopische vredesmacht zal de Shabab vrij spel geven om het hele land te controleren.
Door de afwezigheid van enige overkoepelende gezaghebbers, krijgen ook piraten in de regio een vrijgeleide en wordt de internationale scheepvaart bedreigd. Zo werd in november van dit jaar een Saudische olietanker gekaapt. Tot op vandaag zijn al 109 kapingen of pogingen tot kapingen gedaan, alleen al voor de kust van Somalië. Het maakt de toelevering van hulpgoederen naar de regio vrijwel onmogelijk.
Ban Ki-moon: ‘Het heeft geen zin een vredesmacht ter plaatse op te starten, aangezien er geen helemaal vrede te handhaven is.’
Geen middelen
En dus heeft de Afrikaanse Unie beslist om de vredesmachten langer te laten blijven, ook zonder Ethiopische ruggesteun. De woordvoerder van de AU, El Ghassim Wane, beseft dat dat een moeilijke opdracht wordt: “We weten heel goed dat de terugtrekking van Ethiopië een probleem is”, zei Wane gisteren aan het nieuwsagentschap AFP. “We vragen steun van onze leden en herhalen uitdrukkelijk het belang van de aanwezigheid van veiligheidstroepen in de regio.”
Oeganda en Burundi zijn bereid hun aanwezigheid in de regio te vergroten, maar hebben de financiële noch de logistieke middelen om een bijkomende troepenmacht te sturen. Alleen een Nigeriaans bataljon zou voorlopig de Afrikaanse vredesmacht kunnen versterken.
De Verenigde Naties weigeren een delegatie van VN-veiligheidstroepen naar Somalië te sturen. Volgens secretaris-generaal Ban Ki-moon is het meer opportuun het Somalische leger en de politie te trainen, de maritieme zwakte op te lossen en het land financiële en logistieke steun te verstrekken. “Het heeft geen zin een vredesmacht ter plaatse op te starten, aangezien er geen helemaal vrede te handhaven is”, legt Ban Ki-moon uit.