EU stuurt Zuid-Afrika, Namibië en Angola wandelen

Botswana, Namibië, Swaziland, Mozambique and Lesotho hadden eind 2007 al hun principiële goedkeuring gegeven aan het akkoord met de EU. Maar na een grondige analyse begonnen sommige van die regeringen te vrezen voor hun relatie met Zuid-Afrika. Dat land, de grootste economische macht in de regio, had besloten niet in het EPA met Europa te stappen.
Deze maand bespreken de 27 EU-lidstaten of ze de Europese Commissie een mandaat geven om de EPA’s die met de zogeheten ACP-landen (de 79 landen uit  Afrika, de Caraïben en het gebied van de Grote Oceaan) zijn onderhandeld, te tekenen en ratificeren. Zuid-Afrika, Namibië en Angola vragen aan Brussel die procedure tijdelijk te stoppen.

Praktisch onmogelijk

Eind 2007 had José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie, laten verstaan dat nog opnieuw onderhandeld kon worden over controversiële passages in de EPA’s. Maar nu weigert Brussel op het verzoek vanuit Zuidelijk Afrika in te gaan. In een document dat IPS kon inkijken zegt de Commissie dat nieuwe onderhandelingen “praktisch onmogelijk” zijn omdat andere regeringen in de regio het handelsakkoord wel hebben aanvaard.
De EU ziet de EPA met Zuidelijk Afrika als een tussentijds akkoord omdat het hoofdzakelijk op goederen slaat. Brussel hoopt het later te vervolledigen naar de dienstensector en er bepalingen over investeringen, aanbestedingen en concurrentie in op te nemen.
Volgens Paul Goodison van de organisatie European Research Office, die de economische relatie tussen de EU en Afrika bestudeert, zou men het akkoord kunnen ondertekenen met de omstreden bepalingen tussen haakjes zodat die niet van kracht worden. Peter Mandelson, EU-commissaris voor Handel van 2004 tot 2008, weigerde die techniek te gebruiken.

Soepeler

Zijn opvolger Catherine Ashton lijkt zich soepeler op te stellen. Ahston, die volgende week naar Zuidelijk Afrika gaat, pleitte in een interview met Trade Negotiations Insight voor de “vervanging van de controverse over tussentijdse akkoorden door een positief debat over volledige EPA’s.”
Maar tegelijk verdedigde ze de houding van de Commissie. Zo vraagt Brussel dat de Afrikaanse landen hun export van ruwe grondstoffen niet langer belasten. De Afrikaanse regeringen willen daar niets van weten: zulke fiscale maatregelen leveren inkomsten op waarmee ze opkomende industrieën kunnen stimuleren. Een legitieme bekommernis, vindt Ashton, maar “het engagement om handelsbarrières zoals exporttaksen te verwijderen moet de hoeksteen zijn van het handelsbeleid van de EU. Ik geloof sterk in de voordelen van open markten en de mogelijkheden die ze aan bedrijven en individuen.”