Europese missie houdt oogje in het zeil bij presidentsverkiezingen
Kintto Lucas
25 september 2002
In Ecuador hebben op 20 oktober presidents-,
parlements- en gemeentelijke verkiezingen plaats. Een honderdtal Europese
waarnemers moet erop toezien dat die verkiezingen correct en eerlijk
verlopen. De missie kadert in de inspanningen van het Europees parlement om
de stabiliteit van de toekomstige regering te garanderen en de democratie te
bevorderen.
De Europese missie is tot stand gekomen op uitnodiging van het hoogste
kiescollege van Ecuador. De Unie heeft die uitnodiging aanvaard vanuit het
standpunt dat Latijns-Amerika net zogoed politieke als economische steun
verdient. In het verleden dacht men dat economische of technische
samenwerking volstond. Maar nu zijn we ervan overtuigd dat het ook
noodzakelijk is de democratische stabiliteit te versterken, want alleen op
die manier is duurzame ontwikkeling mogelijk, zegt Emma Bonino, lid van het
Europees Parlement voor de Italiaanse Radicale Partij en voormalig Europees
Commissaris voor de Mensenrechten. Bonino staat aan het hoofd van de
Europese delegatie die een oogje in het zeil moet houden tijdens de
kiescampagne, de eerste ronde van de presidentsverkiezingen en het tellen
van de stemmen. Wanneer een tweede ronde nodig blijkt, zal de missie blijven
tot 24 november.
Intussen zijn de eerste Europeanen al gearriveerd in de Ecudoraanse
hoofdstad Quito. Op 9 september vetrokken de eerste zes deskundigen en Emma
Bonino is al ter plaatse sinds 12 september. Ze heeft er al gesprekken
gevoerd met de presidentskandidaten en hun adviseurs. Allemaal hebben zij
hun medewerking toegezegd aan de Europese waarnemers, die op de dag van de
verkiezingen aanwezig zullen zijn in een aantal steden. Deze week zijn dan
weer 16 waarnemers in Ecuador aangekomen en in de week voor de verkiezingen
zullen ten slotte nog eens veertig Europeanen afreizen. Ook na de
verkiezingen wil Europa de politieke samenwerking ter versteviging van de
democratie in Latijns-Amerika voortzetten. De EU is van plan daarvoor samen
te werken met de verkozen regering en ook met sociale organisaties.
Regeringen zijn nu eenmaal niet altijd bijzonder happig op dergelijke
initiatieven. Daarom willen we ook meer samenwerken met de civiele
samenleving, aldus Bonino.
Presidentskandidaat Alvaro Noboa heeft al bij leden van de Europese missie
aangeklopt met een klacht. Volgens hem is er tijdens de tweede
verkiezingsronde in 1998 geknoeid met de stemmen. Noboa moest toen de duimen
leggen voor Jamil Mahuad. Maar Noboa heeft geen bewijzen van de fraude. Zo
gaat het vaak, zegt Bonino, men spreekt van fraude, maar als het op
bewijzen aankomt, zijn die er niet en daardoor is de klacht ongegrond. Een
missie van waarnemers van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) heeft
de verkiezingen van 1998 trouwens als normaal en doorzichtig beschreven.
Vorige keer leek Noboa in de opiniepeilingen minder populair dan zijn
tegenstander Mahuad, maar deze keer ligt hij op kop. Hij wordt op de voet
gevolgd door de sociaal-democratische Rodrigo Borja van Democratisch Links
en kolonel Lucio Gutiérrez, die opkomt voor een coalitie van linkse partijen
en sociale organisaties zoals de Confederatie van Ecuadoraanse Inheemse
Volken. Toch lijkt Noboa’s populariteit wat te tanen, en volgens sommige
polls zou Gutiérrez nu beter scoren. Toch waarschuwen de enquêteurs dat het
nog te vroeg is voor speculatie, omdat tot zestig procent van de
ondervraagden nog niet zeker weet voor wie zij zullen stemmen. Bovendien
zijn de verschillen tussen de koplopers te gering om nu al te voorspellen
wie de opvolger wordt van president Gustavo Noboa (overigens geen familie
van kandidaat Alvaro Noboa).
Het hoogste kiescollege heeft opiniepeilingen verboden in de laatste drie
weken voor de verkiezingen, omdat die de kiezers zouden kunnen beïnvloeden.
Emma Bonino is het eens met die beslissing. Vaak treden er fouten op in
opiniepeilingen. Bij de laatste verkiezingen in Frankrijk heeft dat ook tot
problemen geleid. Bonino gaat ook akkoord met het verbod om op de dag van
de verkiezingen de resultaten van exit polls bekend te maken, omdat die vaak
een grote foutenmarge vertonen en kunnen leiden tot klachten van de
aanhangers van kandidaten die voorop lijken te liggen, maar dan later toch
blijken te verliezen.
Volgens Bonino heeft de Ecuadoraanse overheid een aantal maatregelen
getroffen om de verkiezingen zo vlot en correct mogelijk te laten verlopen.
Zo zullen meer kiesbureaus worden geopend op het platteland, zodat de mensen
niet meer zo ver hoeven te reizen om hun stem uit te brengen. Ook de
stembiljetten zelf zijn aanzienlijk verbeterd. De vroegere kiesbrieven waren
bijzonder verwarrend en dat kan één van de redenen zijn waarom er de vorige
keer in sommige streken zoveel blanco of ongeldige stemmen waren.