Geen Chinese druk op Kim Jong II
Antoaneta Bezlova
14 juli 2006
China mag dan wel de grootste handels- en economische partner zijn van Noord-Korea, de kans dat Peking ook daadwerkelijk druk uitoefent op de Noord-Koreanen als het gaat over het repressief beleid van Kim Jong II en zijn nucleair programma, is onbestaande.
Peking was niet opgezet met de zeven raketproeven die een week na de oproep van Chinees premier Wen Jiabao om geen testen uit te voeren, toch plaatsvonden. De Chinezen gaven aan ‘zwaar bezorgd’ te zijn over de ontwikkelingen. Het is de eerste keer dat China dergelijk diplomatiek taalgebruik hanteert bij de lancering van een raketproef.
Volgens analisten is dat de diplomatieke variant van een woede-uitbarsting. Toch ziet het er niet naar uit dat China snel zal overgaan tot effectieve sancties tegen Noord-Korea. “China zal noch publiekelijk, noch achter deuren druk uit oefenen op Noord-Korea door zijn financiële steun stop te zetten”, zegt Chu Shulong, professor Internationale Betrekkingen van de Peking Tshinghua Universiteit. “Peking is ongerust dat de raketproeven zijn rol als onderhandelaar bij de zeslandenoverleg in het gedrang brengt en China in de positie komt waar het niet langer in staat zal zijn sancties op Noord-Korea te voorkomen.
De proeven vonden plaats op een ongelukkig moment voor de Chinezen. Deze week is een delegatie onder leiding van vice-premier Hui Liangyu op vijfdaags bezoek in Noord-Korea om de 45 jarige vriendschap van beide naties te vieren. In hun kielzog bevindt zich Wu Dawei, de Chinese toponderhandelaar op het vlak van nucleaire wapens, die een poging zal ondernemen de onderhandelingen weer recht te trekken.
De zeslandenoverleg bedoeld om Noord-Korea te overtuigen zijn nucleaire ambities op te geven, zijn voor China een kans zich te laten gelden op het wereldtoneel. Op die manier komt Noord-Korea niet voor op de VN Veiligheidsraad. China probeert al jaren te verhinderen dat zijn oud ideologische bondgenoot sancties wordt opgelegd via een VN resolutie. Deze week stelde China een niet-bindende resolutie voor op de Veiligheidsraad, maar vroeg om te wachten met stemmen tot wanneer China terug was van zijn diplomatiek offensief uit Pyongyang.
De laatste ronde van het overleg liep vast in november zonder een akkoord nadat de zes (naast China en Noord-Korea ook Zuid-Korea, Rusland, Japan en de VS) in september 2005 overeenkwamen een Verklaring voor een wapenvrij Noord-Korea te ondertekenen, maar Noord-Korea liep weg van de onderhandelingstafel.
“Peking is oprecht wanneer het zegt dat ze niet willen dat Noord-Korea een nucleaire macht wordt, maar de Chinese leiders stellen hun prioriteiten verkeerd”, zegt een Chinese analist die anoniem wenst te blijven. “Noord-Korea heeft China veel te bieden op vlak van mineralen en proper drinkwater. Maar ook goedkope arbeid en beschikbare havens zijn welkom voor Peking. En dat is niet mogelijk wanneer China Kim Jong II de rug toekeert.” De gezamenlijk communistische achtergrond geldt vandaag dus nog bezwaarlijk als reden voor de Chinese steun aan het Noord-Koreaanse regime.
In tegenstelling tot Iran en Soedan, twee andere ‘schurkenstaten’ die China graag met de mantel der liefde bedekt en zo internationale wenkbrauwen doet fronsen, gaat de steun voor Noord-Korea nog veel verder. En daar zullen de Chinese investeringen in Noord-Korea ter waarde van 45 miljard dollar wel voor iets tussen zitten. China is Noord-Korea’s belangrijkste handelspartner en grootste investeerder.