Gepassioneerd begin van Algemene Vergadering
De Braziliaanse president Lula haalt scherp uit naar de instellingen en landen die de economische crisis veroorzaakten met hun neoliberale beleid, terwijl de Amerikaanse president Obama opnieuw het leiderschap opeist van een wereld die samenwerkt aan vrede en veiligheid. Een passioneel begin voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.
Barack Obama leverde een toespraak af die zijn standpunten over internationale samenwerking van de voorbije negen maanden -‘soms lijkt het al veel langer’, zei hij bij het begin van zijn speech- duidelijk samenvatte. Centraal in zijn discours staat de overtuiging dat de belangen van alle landen en naties onderling verweven zijn en dat het nastreven van de Amerikaanse belangen enkel correct kan gebeuren als ook de de belangen van andere landen gediend worden. Hij citeerde Roosevelt die vlak na de tweede wereldoorlog zei dat vrede enkel mogelijk is als een gezamenlijke inspanning van alle landen in de wereld. Daarbij stelt de president wel heel makkelijk dat de oude conflicten tussen bijvoorbeeld landen uit het Noorden en het Zuiden niet meer relevant zijn vandaag.
Obama stelde dat degenen die in de voorbije jaren de Verenigde Staten bekritiseerd hebben omdat ze unilateraal handelden, vandaag niet kunnen verwachten dat de VS de problemen van de wereld alleen zullen oplossen. Een vernieuwd engagement vanwege de VS zal, met andere woorden, beantwoord moeten worden door het opnemen van nieuwe engagement van de andere lidstaten van de VN.
Onder het hoofdstuk nonproliferatie en nucleaire ontwapening herbevestigde Obama zijn belofte om -samen met Rusland- te streven naar een duidelijke vermindering van de atoomarsenalen en naar een volledig verbod op het testen van atoomwapens. Het engagement om het oude Non Proliferation Treaty nieuw leven in te blazen hangt uiteraard samen met de ondubbelzinnige oproep om sancties op te leggen aan Noord-Korea en Iran als ze zich ‘blijven verzetten tegen de afspraken van de internationale gemeenschap’. Obama zei niets over landen die het NPT niet ondertekenden en wel atoomwapens hebben, zoals Israël, India en Pakistan.
Obama engageerde zich ook duidelijk voor verregaande vredesinitiatieven in het Midden-Oosten, die moeten leiden tot veiligheid en ontwikkelingskansen voor zowel een Palestijnse als de Israëlische staat. Hij herhaalde daarbij nog eens dat de VS de legitimiteit van de Israëlische nederzettingen in Palestijns gebied niet erkennen. ‘Er moet een einde komen aan de bezetting die begon in 1967. Er moet vrede komen die de mogelijkheden van het Palestijnse volk realiseert.’
Negatieve gevolgen van onderlinge afhankelijkheid
De eerste spreker van deze AV, de Braziliaanse president Lula da Silva, sloeg een heel andere toon aan -al was die zeker niet minder passioneel. Lula had het niet zozeer over een principiële verwevenheid, dan over de feitelijke gevolgen van het beleid van de machtigste landen voor de armere landen. Hij verwees vooral naar de economische crisis die, in zijn woorden ‘veroorzaakt werd door het feit dat democratische regeringen overgenomen werden door de financiële belangen van enkelen’. De prijs voor de overdadige speculatie wordt vandaag betaald door arbeiders en arme landen, zegt Lula. En dus moet er voor de toekomst een hervorming komen van de internationale financiële instellingen -zoals het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank- die veel ingrijpender is dan wat er tot vandaag op de tafel ligt bij de G20 of op andere fora. ‘Er is ook veel te weinig gebeurd tegen belastingparadijzen’, zei Lula.
Ook op internationaal politiek vlak wil de Braziliaanse president meer zeggingsmacht voor derdewereldlanden -onder andere door een verruiming van de Veiligheidsraad.
Lula deed ook een opvallende oproep om de Hondurese president Zalaya onmiddellijk opnieuw in zijn ambt te herstellen. Zelaya verblijft op dit moment in de Braziliaanse ambassade in de Hondurese hoofdstad Tegucigalpa.