Als water bergop stroomt, krijgt het dorp nieuwe kansen

AIDFI, een Filipijnse sociale onderneming, heeft de hoofdprijs van de ‘2015 RELX Group Environmental Challenge’ weggekaapt. Die overwinning dankt de ngo aan de innovatieve manier waarop hij landelijke berggebieden van zuiver drinkwater voorziet. Een inkijk in een sociaal en ecologisch succesverhaal dat middels een pomp de bakens probeert te verzetten.

© AIDFI
AIDFI-directeur Auke Idzenga in een Filipijns dorpje met enkele inwoners
© AIDFI

Sinds 2011 organiseert informatiebedrijf RELX Group jaarlijks de ‘RELX Group Environmental Challenge’. Deze wedstrijd bekroont vernieuwende projecten die op een duurzame manier de toegang tot water en sanitaire voorzieningen ondersteunen.

Afgelopen week maakte RELX Group bekend dat Alternative Indigenous Development Foundation, Inc. (AIDFI) dit jaar de hoofdvogel afschiet. Naast internationale roem krijgt de ngo 50.000 dollar aan prijzengeld en één jaar gratis toegang tot de wetenschappelijke database ScienceDirect. Maar wat doet AIDFI nu juist en wat is daar zo baanbrekend aan?

Moeilijke toegang tot water

AIDFI opereert vanuit het Filipijnse eiland Negros en spitst zich toe op het leveren van drinkbaar water aan bergachtige, rurale gebieden. Daarmee speelt de organisatie in op een vaak voorkomend probleem in dergelijke streken, met name de moeilijkheid om snel veel water te verkrijgen.

‘Dorpen in zulke regio’s hebben dikwijls geen rechtstreekse toegang tot water’, stelt Auke Idzenga, directeur en tevens één van de oprichters van AIDFI, in een gesprek met MO*.

‘De plaatselijke waterbron bevindt zich namelijk meestal zo’n tachtig à honderd meter lager. Daardoor moeten inwoners meermaals per dag met jerrycans op en af lopen. Dat is niet alleen heel tijdrovend maar ook moeilijk en fysiek belastend. Zeker bij slecht weer. Bovendien verkrijgt een huishouden op die manier gemiddeld slechts veertig liter per dag’, aldus de Nederlander, die al meer dan dertig jaar in de Filipijnen woont.

Hydraulische pomp

© AIDFI
De waterrampompen
© AIDFI

Voor dat probleem reikt AIDFI een relatief eenvoudige oplossing aan. Centraal daarbij staat het gebruik van een hydraulische pomp. Die werd eind achttiende eeuw uitgevonden door Joseph Michel Montgolfier, vooral bekend als mede-bedenker van de heteluchtballon.

Concreet stuwt de waterrampomp van AIDFI water omhoog door de snelheid van vallend water om te zetten in druk. Elektriciteit of een andere brandstof is hierbij dus niet eens nodig.

‘Gemiddeld beschikken gezinnen door onze waterrampomp over tien maal zoveel water als tevoren’

‘Eerst laten we het water van de rivier of bron via een neerwaartse buis in de hydraulische pomp stromen’, verduidelijkt Idzenga, scheepbouwkundige van opleiding. ‘Als de snelheid van het vallende water hoog genoeg ligt, dan gaat er een eerste klep binnen het model dicht. Dat is de uitlaatklep. Op die manier ontstaat er druk.’

‘Naarmate de druk zich opbouwt, opent een tweede klep zich, de terugslagklep’, vervolgt Idzenga. ‘Het water stroomt de luchtkamer binnen en wordt, door de hoge druk, via een pijpleiding omhoog gepompt. Als de snelheid van het binnenstromende water daalt, dan gaat de uitlaatklep opnieuw open en herhaalt het proces zich.’

Die cyclus herhaalt zich zo’n honderd keer per minuut, waardoor hoger gelegen dorpen constant over water beschikken. ‘Gemiddeld beschikken gezinnen door onze waterrampomp over tien maal zoveel water als tevoren’, geeft Idzenga aan.

Meer tijd, minder gezondheidsproblemen

Op die manier effent AIDFI het pad voor een betere levensstandaard.  De waterrampomp levert inwoners immers veel tijdswinst op, waardoor meer aandacht aan andere zaken gespendeerd kan worden. Bijvoorbeeld aan school.

‘Vaak worden jonge kinderen naar de bron of rivier gestuurd’, stelt Idzenga. Zij spelen dan in alle vrolijkheid in het water, maar aangezien ze nog niet zo’n goed tijdsbesef hebben, vergeten ze dikwijls naar school te gaan. Bejaarden, die water laten halen door anderen, sparen dan weer geld uit.’

Voorts leidt de grotere beschikbaarheid van water tot een betere hygiëne en een vermindering van het aantal gezondheidsproblemen. ‘We stellen vast dat na de installatie van onze pompen diarree en huidziektes almaar minder voorkomen in de dorpen in kwestie’, zegt Idzenga. ‘Bovendien kunnen inwoners nu ook meer water gebruiken voor bezigheden buitenshuis. Zo wordt het veel makkelijker om een groentetuin te onderhouden of varkens te kweken.’

Lokale arbeid en productie

De pompen en pijpleidingen van het model produceert AIDFI in de Filipijnen zelf. Daarvoor gebruiken de 57 Filipijnse werknemers van de ngo materialen die makkelijk verkrijgbaar zijn op de lokale markten. Zo brengt een deurscharnier het pompeffect teweeg en bestaat de terugslagklep uit autoband.

Die keuzes zijn bewust genomen, stelt Idzenga. ‘Op die manier willen we de Filipijnse arbeidsmarkt een duwtje in de rug geven en de prijzen van de pompen laag houden. Verder leiden we bij elke installatie twee lokale technici op die kunnen instaan voor het onderhoud van de pompen. We geven hen ook een kist met het nodige gereedschap. We vinden het belangrijk dat wanneer wij vertrekken uit de regio, de inwoners zelf het systeem draaiende kunnen houden.’

© AIDFI
Een kraantje waar water afgehaald kan worden
© AIDFI

Kennismaking met waterrampomp

AIDFI vertoont duidelijk een zeker sociaal engagement doorheen haar activiteiten. Gevraagd naar waar die maatschappelijke betrokkenheid vandaan komt, stelt Idzenga dat hij opgroeide in een gezin dat sterk begaan was met de wereldproblemen. Later vaarde hij met een boot diverse zeeën af, ook in Azië. Tot hij uiteindelijk de keuze maakte om ‘zich in te zetten voor de armen’.

‘De waterrampomp maakte veel indruk op me: het bracht water omhoog zonder dat het brandstof verbruikte.’

‘Daarvoor heb ik me voorbereid in een technische school waar men werkte aan oplossingen voor problemen die zich in de Derde Wereld voordoen. Op die manier kwam ik in aanraking met de waterrampomp. Het toestel maakte veel indruk op me: het bracht water omhoog zonder dat het brandstof verbruikte. Zo iets had ik nog nooit eerder gezien. Ik hield me zelf dan ook voor om de waterramppomp ooit in de praktijk te gebruiken’

In de jaren tachtig belandde Idzenga in de Filipijnen. Aanvankelijk bleef de waterrampomp wel op het achterplan. Als lid van een vakbond die zich richtte op landbouwhervormingen, had Idzenga het te druk met diverse landbouwactiviteiten. Niet veel later ontmoette hij echter arme boeren met suikerrietplantages in de bergen, die kampten met watertekorten. ‘Ik zag meteen het potentieel van de waterramppomp’, stelt Idzenga. ‘Zeker omdat het toestel helemaal nog niet zo bekend was als vandaag.’

Coca Cola-deal

Idzenga mag dan sociaal geëngageerd zijn, recentelijk omschreef The Guardian hem ook als pragmaticus, omdat hij een overeenkomst sloot met Coca Cola om op grotere schaal te kunnen werken. Meer bepaald wordt het drinkwaterprogramma door de multinational gefinancierd.

‘Daarbovenop krijgt ieder gezin tijdens de inzegening van de pomp een waterfilter, die door Coca Cola betaald wordt’, stelt Idzenga. ‘Door dat toestel te gebruiken zijn de inwoners er honderd procent zeker van dat het water zuiver is. We demonstreren ook hoe de filter werkt.’

© AIDFI
Idzenga overhandigt een waterfilter aan een Filipijnse
© AIDFI

Vertrouwensrelatie

Vraag is of de waarden en idealen van AIDFI niet botsen met die van Coca Cola, dat reeds met diverse waterschandalen in de media-aandacht kwam. Idzenga lijkt vooral te willen kijken naar hetgeen de ngo en multinational bindt en naar de voordelen die het akkoord oplevert.

‘Dankzij de steun van Coca Cola kunnen we wel nieuwe investeringen uitvoeren.’

‘Het is heel moeilijk om zelfstandig te functioneren wanneer je voor elk project aparte financiële steun moet zoeken’, steekt hij van wal. ‘Bovendien betalen we onze werknemers ook meer uit dan in andere werkplaatsen het geval is. Dankzij de steun van Coca Cola kunnen we wel nieuwe investeringen uitvoeren. Voorts doen we ook geen enkele concessie tegenover de multinational.’

‘Maar ook belangrijk: tot nu toe bevalt de deal mij gewoon geweldig’, vervolgt Idzenga. ‘Zo kocht Coca Cola al machines voor ons, waartoe het zelfs niet verplicht is. Hoewel we het bedrijf en haar producten zeker niet promoten, hebben we wel een goede vertrouwensrelatie. Coca Cola is namelijk zeer serieus bezig met duurzaamheid.’

Internationaal succes

Lokale autoriteiten, ngo’s en inwoners waren niet meteen voor het AIDFI-project gewonnen. Het had heel wat voeten in de aarde om hen van het nut van de waterrampomp te overtuigen, stelt Idzenga. ‘Maar de resultaten spraken voor zich en de argwaan verdween snel.’

‘Die onderscheidingen zijn heel belangrijk voor AIDFI. Ze verhogen ons aanzien, wat enorm helpt bij de promotievoering van onze projecten. Aanvankelijk was het namelijk schreeuwen in de woestijn.’

Intussen kent AIDFI ook buiten de Filipijnen succes. Zo installeerde de ngo haar model onder meer in Nepal, Peru, Colombia, Afghanistan en Frankrijk – allemaal landen met bergachtige gebieden. ‘Op die manier voorzien we momenteel ongeveer 385 dorpen van water’, aldus Idzenga. ‘Jaarlijks komen daar trouwens gemiddeld vijftig dorpen bij. Bovendien geven we onze kennis door aan lokale organisaties die verder ter plekke waterrampompen installeren. Onze impact is dus wel groot.’

Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat AIDFI reeds vele prestigieuze prijzen in de wacht sleepte. Zo verkreeg de ngo onder meer de Ashden Award (2007), de BBC World Challenge (2010) en de Ramon Magsaysay Awardee (2011). En daar komt de ‘2015 RELX Group Environmental Challenge’ nu bij. Het prijzengeld zal besteed worden aan een pilootproject in Mexico. ‘Die onderscheidingen zijn heel belangrijk voor AIDFI’, stelt Idzenga resoluut. ‘Ze verhogen ons aanzien, wat enorm helpt bij de promotie van onze projecten. Aanvankelijk was het namelijk schreeuwen in de woestijn.’

© AIDFI
Getuigenis van een lid van de Matigsalogstam tijdens de inhuldiging van de waterrampompen
© AIDFI

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.