Grootste ijsplaat ter wereld veel kwetsbaarder dan gedacht

NOAA / Michael Van Woert (CC BY 2.0)

Het Ross-ijsplateau, de grootste ijsplaat ter wereld, smelt tot tien keer sneller dan tot nog toe werd gedacht. Dat blijkt uit onderzoek door de Universiteit van Cambridge.

Het Ross-ijsplateau, de grootste ijsplaat ter wereld, smelt tot tien keer sneller dan tot nog toe werd gedacht. Dat blijkt uit onderzoek door de Universiteit van Cambridge.

Het Ross-ijsplateau is gigantisch: met een half miljoen vierkante kilometer ongeveer zo groot als Frankrijk en honderden meters dik. Maar de plaat smelt ook in een verrassend hoog tempo, blijkt uit jaren onderzoek door een internationaal team van wetenschappers.

Hoewel de interactie zich honderden meters onder de oppervlakte afspeelt, heeft ze een directe impact op de stijging van de zeespiegel.

Uit hun studie in Nature Geoscience blijkt dat warm zeewater daarvan de hoofdschuldige is. “De stabiliteit van ijsplaten wordt doorgaans in verband gebracht met hun blootstelling aan warmer water in de diepe oceaan”, zegt Craig Stewart van het National Institute of Water and Atmospheric Research (NIWA) in Nieuw-Zeeland. “Wij ontdekten dat oppervlaktewater, dat door de zon is opgewarmd, ook een cruciale rol speelt.”

Hoewel de interactie zich honderden meters onder de oppervlakte afspeelt, heeft ze een directe impact op de stijging van de zeespiegel. Het Ross-ijsplateau werkt immers als barrière voor het ijs dat vanuit ’s wereld grootste gletsjers de zee in vloeit.

“Eerdere studies hebben aangetoond dat, wanneer een ijsplateau instort, de stroom van dergelijke gletsjers versnelt met een factor twee of drie”, zegt medeauteur Poul Christoffersen, hoogleraar aan het Scott Polar Research Institute in Cambridge. “Het verschil hier is de enorme omvang van het Ross-ijsplateau: honderd keer groter dan de eerdere ijsbarrières die we zagen verdwijnen.”

Radar

Het team gebruikte vier jaar aan gegevens van een oceanografische boei onderaan de ijsplaat en boorde zelf 260 meter door de plaat om temperatuur, zoutgehalte, smeltsnelheid en zeestromingen te meten. Al die gegevens werden gecombineerd met een speciale radar om de dikte van de plaat te monitoren.

Het onderzoek concludeert dat het afsmelten nauw verband houdt met de oppervlaktetemperaturen in de oceaan, en daardoor ook snel zal reageren op verdere opwarming van de bovenste waterlagen.

Daaruit blijkt dat er warm oppervlaktewater in de holte onder de ijsplaat loopt en zo het afsmelten bijna doet verdrievoudigen in de zomermaanden. Dat heeft te maken met het open stuk oceaan voor de plaat, dat bijna vrij van ijsschotsen is door de sterke wind. Het gebied kan daardoor veel zonlicht absorberen en zwengelt zo het afsmelten aan.

Het onderzoek concludeert dat het afsmelten nauw verband houdt met de oppervlaktetemperaturen in de oceaan, en daardoor ook snel zal reageren op verdere opwarming van de bovenste waterlagen. “De klimaatverandering zal naar alle waarschijnlijkheid leiden tot een vermindering van het zeeijs en zo hogere temperaturen in de Ross Zee, waardoor het smelten in de toekomst nog zal versnellen”, zegt Stewart.

Eiland

Maar dat is niet alles: uit het onderzoek blijkt ook dat het smelten vooral snel gaat ter hoogte van een dun en structureel belangrijk deel van de ijsplaat, waar het ijs aandrukt tegen het Ross-eiland, een stukje land dat de hele ijsplaat tegenhoudt.

“Onze observaties aan de rand van de ijsplaat hebben daardoor directe implicaties voor veel grote gletsjers die erin uitmonden, soms tot 900 kilometer verder”, zegt Christoffersen.

Daardoor is de hele plaat, die tot voor kort als relatief stabiel beschouwd werd, waarschijnlijk veel kwetsbaarder dan gedacht. Op het cruciale punt bij het Ross-eiland verloopt het afsmelten tien keer sneller dan het gemiddelde dat wordt aangenomen voor de hele plaat.

De onderzoekers benadrukken dat de ijsplaat op dit moment nog niet onstabiel is. Het ijs dat verloren gaat door het warme water, wordt grosso modo nog vervangen door de gletsjers die de plaat voeden. Maar die balans is afhankelijk van de stabiliteit die het Ross-eiland creëert, en net op dat punt smelt het ijs razendsnel.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.