Grootste olie-exporteur Saoedi-Arabië toch mee naar de onderhandelingen in Parijs

Op 10 november, enkele weken voor de klimaattop in Parijs, kondigden de Verengde Naties aan dat Saoedi-Arabië alsnog een klimaatplan  – ook wel INDC of Intended Nationally Determined Contribution – had ingediend.  Ze zijn bereid hun economie minder afhankelijk van olie en gas te maken en te zoeken naar alternatieven.

Een klimaatplan voor de Arabieren

Tegen 2030 wil het land 130 miljoen ton minder CO2e (CO2 equivalent) uitstoten. In 2012 kende het koninkrijk nog een uitstoot van 550 miljoen ton CO2e en ze is daarmee de grootste vervuiler die tot nu toe een klimaatplan aan de VN heeft voorgelegd. Maar enkel wanneer het plan hun economische groei niet in de weg staat, zullen ze ermee doorgaan. Als er in Parijs een te streng akkoord uit de bus komt, met impact op hun economie, zullen ze hun klimaatbeloften afzwakken.

Het land zegt onder andere te willen inzetten op energie-efficiëntie, hernieuwbare energie, CO2 afvang en opslag – ze wil ‘s werelds grootste elektriciteitscentrale bouwen die CO2 opvangt en hergebruikt – , beter water- en afvalwaterbeheer, maritieme bescherming, stedenbouw en het beperken van woestijnvorming.

‘Het nationaal plan van Saoedi-Arabië is helemaal niet in lijn met wat zij als grotere uitstoters zouden moeten doen’

Hoe ze dat precies allemaal gaan doen, staat niet beschreven. Het is dus maar de vraag in welke mate dit effectief zal worden uitgevoerd. Joeri Thijs, campagneverantwoordelijke bij Greenpeace, benadrukt: ‘Het nationaal plan van Saoedi-Arabië is helemaal niet in lijn met wat zij als grotere uitstoters zouden moeten doen. Het komt erop neer dat zij hun uitstoot nog verder willen laten toenemen. Hun INDC kan je beschouwen als een middelvinger van Saoedi-Arabië naar de klimaatonderhandelingen’. Uit een onderzoek van Climate Action Tracker  blijkt dat hun INDC zou zorgen voor 132 procent meer uitstoot in 2030 ten opzichte van 2010 of 600 procent meer ten opzichte van 1990. Daarom wordt het olieland als ‘inadequaat’ beschouwd.

De financiële compensatie die de oliestaat vroeg voor het verlies dat ze konden lijden door in te zetten op klimaat, verwierp ze en vermeldde ze niet meer in haar INDC. Wel vraagt het land technische hulp om makkelijker van fossiele brandstoffen af te kunnen stappen.

Een eerste belofte

Het is de eerste keer dat Saoedi-Arabië de belofte maakt om iets te doen tegen de klimaatverandering, en dat net voor de onderhandelingen in Parijs. ‘Zij hebben voor het eerst een klimaatplan ingediend, net als vele andere landen’, aldus Thijs, ‘Als je het positief wil bekijken kan je ook zeggen dat ze evengoed helemaal niets hadden kunnen indienen, dat zou een nog grotere middelvinger geweest zijn. Maar wij verwachten evengoed van landen als Saoedi-Arabië dat ze aangeven hoe zij hun model op lange termijn gaan omvormen en dat signaal geven ze helemaal niet’.

De olieprijs die momenteel op haar historische dieptepunt staat, heeft ongetwijfeld bijgedragen, zeggen anderen. De economie van het land bestaat namelijk voor 80 procent uit de export van olie. Maar ook het feit de Golfregio zeer gevoelig is voor de effecten van klimaatverandering kan een extra duwtje in de rug geweest zijn. Als er niets verandert zullen hittegolven, tropische stormen en een stijgend zeeniveau de regio teisteren. Toch zal hun plan, hoe het er nu uitziet, dit niet tegenhouden.

‘Verschillende Islamitische leiders uit Saoedi-Arabië en OPEC landen in het Midden Oosten hebben al een heel duidelijk signaal gegeven dat ook zij met hun olie-economieën moeten overschakelen naar hernieuwbare energie. Maar er zijn altijd landen, zoals Saoedi-Arabië die dat proces trachten tegen te houden.’

Blijvende boycot?

De Saoediërs hebben nog nooit deelgenomen aan de onderhandelingen omtrent het klimaat, het feit dat ze een klimaatplan hebben ingediend wil zeggen dat ze het probleem op z’n minst erkennen. ‘Het land heeft voor het eerst een klimaatplan ingediend, net als vele andere landen. Als je echt optimistisch wilt zijn kan je inderdaad zeggen dat ze ergens hun goede wil tonen, maar als je kijkt naar de inhoud van het plan dan is er toch nog heel veel werk om Saoedi-Arabië mee te krijgen in het klimaatproces’ aldus Thijs.

‘Waar ze kunnen zullen ze zeker stokken voor de wielen blijven steken’

In de geschiedenis van de klimaatonderhandelingen heeft Saoedi-Arabië nooit bijgedragen aan een akkoord en ze zagen zelfs geen graten in het saboteren van het overleg. ‘De oliestaat heeft nooit echt een constructieve rol gespeeld in de internationale onderhandelingen, en waar ze kunnen zullen ze zeker stokken voor de wielen blijven steken.’ Toch zal het ook voor hen moeilijk worden om het overleg te boycotten als alle anderen wel een grote stap vooruit willen.