Guineese waterkrachtcentrale verdrijft 16.000 mensen

Zo’n 16.000 mensen moeten wijken voor een waterkrachtcentrale in Guinee die onderdeel is van de nieuwe Chinese Zijderoute. De ontheemden moeten het stellen zonder adequate compensatie, zegt mensenrechtenorganisatie HRW.

Human Rights Watch (HRW) komt vandaag met een rapport over de impact van de Souapitidam in het West-Afrikaanse land. Die dam is onderdeel van een miljardeninfrastructuur die China momenteel aanlegt en die zich uitstrekt over zeventig landen. Tot die infrastructuur behoren ook waterkrachtcentrales in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

Betrouwbare elektriciteit

Voor de Souapitidam, die volgens de Guineese overheid nodig is om de elektriciteitsvoorziening in het land aanzienlijk te verbeteren, moet 253 vierkante kilometer land onder water gezet worden. In 2019 werden daarom vijftig dorpen verplaatst. En dit jaar moeten er nog meer volgen.

“Hoewel Guinee dringend betrouwbare elektriciteit nodig heeft, mag dat geen excuus zijn om de rechten te schenden van mensen die plaats moeten maken voor de Souapitidam”, zegt Yasmin Dagne, Afrika-onderzoeker bij HRW. “De regering moet ontheemden nieuw land toewijzen en ervoor zorgen dat ze daar een nieuw leven kunnen opbouwen.”

Nieuwe inkomstenbronnen

Ook landbouwgrond en meer dan 550.000 vruchtdragende bomen moeten plaats maken voor het reservoir van de Souapitidam. Veel mensen die moesten vertrekken, hebben nu moeite voldoende voedsel te vinden voor hun gezinnen, zegt HRW. Ze hebben geen vervangende landbouwgrond gekregen. Wel heeft de overheid toegezegd te helpen met het vinden van alternatieve inkomstenbronnen, zoals visserij. Ook zouden de bewoners moeten overstappen op intensievere vormen van landbouw op het nu beschikbare land.

Tot nu toe bleef de hulp echter uit, zegt HRW op basis van gesprekken met de plaatselijke bevolking.

Sociale samenhang

De bouw van de dam, een publiek-private onderneming van de Guineese regering en China International Water & Electric Corporation (CWE) – een dochteronderneming van staatsbedrijf China Three Gorges Corporation, begon in 2015. Aan het einde van dit jaar moet hij operationeel zijn.

In het oorspronkelijke plan zouden 48.000 mensen ontheemd zijn geraakt. De regering besloot echter de dam te verlagen en het reservoir te verkleinen, zodat er minder mensen hoefden te verhuizen.

Desondanks is het nog steeds de grootste volksverhuizing na de Guineese onafhankelijkheid in 1958. Een operatie die de sociale samenhang in de regio aantast, zeggen bewoners waar HRW mee sprak. “Families worden uit elkaar gehaald”, zei een bewoner. “Als we iets te vieren of rouwen hebben, voelen we de afstand.”

In reactie op het onderzoek van HRW heeft de Guineese overheid verklaard “te werken aan verdubbeling van de capaciteit om te investeren in inkomstenherstel” voor de getroffen bewoners. Ze krijgen in de maanden na hun vertrek voedsel en compensatie voor fruitbomen en gewassen die op overstroomd land staan. Maar die compensatie is lager dan de waarde van het land zelf, zegt HRW.