Hindoepartij verdeeld over oorzaak verkiezingsnederlaag
Ranjit Devraj
15 juni 2004
De hindoenationalistische Bharatiya Janata Party (BJP) likt haar wonden nadat ze onverwacht de verkiezingen verloor aan de seculiere Congrespartij van Sonia Gandi. Volgens ex-premier Vajpayee is de nederlaag te wijten aan de grootscheeps pogrom tegen moslims in de westelijke deelstaat Gujarat. De BJP heeft zich van de moordpartij nooit echt gedistantieerd. De omstreden deelstaatpremier Narenda Modi kan echter rekenen op de steun van de radicale vleugel van de BJP.
Vajpayee deed de uitspraak in Manali, een vakantieoord in de uitlopers van de Himalaya waar hij de hitte en het stof van de vlakte heeft ontvlucht. We hadden de deelstaatpremier beter vervangen, zo verklaarde de ex-premier aan de meegereisde reporters.
De hardliners zien geen reden om Modi’s post ter discussie te stellen op de volgende partijvergadering eind juni. Er is geen voorstel om de regering in Gujarat te veranderen, zo reageerde partijvoorzitter Venkaiah Naidu op Vajpayees openhartigheid. Naidu wordt samen met Pramod Mahajan en Arun Jaitley beschouwt als het triumviraat dat in de voorbije zes jaar binnen de BJP de lakens heeft uitgedeeld. Zij drongen aan op vervroegde verkiezingen, hoewel de premier graag zijn termijn tot september had uitgediend.
De leider van de fascistoïde National Self Help Organisation (RSS), Rashtriya Swamsevak Sangh, vermoedt dat Vajpayee zich teveel heeft laten beïnvloeden door de Engelstalige mediaberichtgeving. De moslimjacht in 2002, waarbij 2000 mensen omkwamen, volgde op een aanslag waarbij moslims in het station van Godhra een trein met hindoepelgrims in brand staken. Volgens Sangh heeft de pers het drama van Godhra vergeten en teveel aandacht besteed aan de moslimvervolging.
Bij de voorbij parlementsverkiezingen moest de BJP het in Gujarat afleggen tegen de Congrespartij en haar linkse bondgenoten. Het Congres voerde campagne rond seculiere waarden en kreeg de wind in de rug door een oordeel van het nationale Hooggerechtshof dat het beleid van Modi veroordeelde. Het vonnis noemde Modi een moderne Nero die zijn aanhangers liet brandschatten, verkrachten en plunderen.
De regionale hindoepartijen die met de BJP de Nationale Democratische Alliantie vormden delen de analyse van Vajpayee. Gewezen vice-premier Lal Krishna Advani heeft een andere verklaring voor de nederlaag. De hindoepartij zou met haar politiek de bevolking van het platteland hebben verwaarloosd en vervreemd ten voordele van een steeds rijker wordende middenklasse in de steden.
De hardliners zien Vajpayees pogingen om de moslimminderheid gunstig te stemmen als oorzaak voor de verkiezingsnederlaag. Ze pleiten voor een radicalisering van het partijprogramma, met prioriteit voor de bouw van een hindoetempel op de plaats waar BJP-militanten tien jaar geleden de Babri Masjid, een zestiende-eeuwse moskee, met de grond gelijk hebben gemaakt.
De meeste waarnemers zijn het erover eens dat de steun voor de Congrespartij is geïnspireerd door een afkeer van de religieuze confrontatiepolitiek van de BJP. De seculiere principes van de Indiase grondwet komen nu opnieuw tot uiting in de levensovertuiging van de nieuwe leiders. Premier Manmohan Singh is een Sikh, president Abdul Kalam een moslim en ‘s lands invloedrijkste politica, Sonia Gandhi, een katholieke Italiaanse. (MC/PD)