Hoe de Europese liefde voor kikkerbillen elders vernieling zaait

De Europese Unie is de grootste importeur van kikkerbillen afkomstig van wilde kikkersoorten. Door gebrek aan transparantie en wetgeving vormt de handel een ernstig risico op het uitsterven van kikkersoorten, zeggen wetenschappers.

Elk jaar importeert de Europese Unie naar schatting 4000 ton kikkerbilletjes. Dat is het equivalent van ongeveer 200 miljoen kikkers die worden gedood om aan de vraag te voldoen. Het merendeel van die dieren wordt in het wild gevangen, zegt een groep wetenschappers en natuurbeschermers

‘Blinde vlek’

In een studie in het tijdschrift Conservation, onderstrepen ze dat deze handel het risico vergroot van het uitsterven van lokale en regionale kikkersoorten in landen als Indonesië, Vietnam, Turkije en Albanië. Dat zijn de belangrijkste bronlanden voor de EU-markt.

Tussen 2011 en 2020 heeft de EU in totaal 40.700 ton kikkerbilletjes ingevoerd, wat neerkomt op 0,8 tot 2 miljard kikkers. Indonesië nam meer dan 70 procent van die handel voor zijn rekening. De cijfers maken van de EU de grootste importeur ter wereld van kikkerbilletjes afkomstig van in het wild gevangen soorten.

De handel is waarschijnlijk een sterke factor in de afnemende populaties van amfibieën in de bronlanden en zwengelt ook een toenemend gebruik van pesticiden aan. Die worden namelijk ingeschakeld om de rol die wilde kikkersoorten in het ecosysteem spelen op te vangen, zegt Sandra Altherr, bioloog en medeoprichter van de Duitse NGO Pro Wildlife.

‘De handel in kikkerbilletjes heeft dus niet alleen directe gevolgen voor de kikkerpopulaties zelf, maar ook voor de biodiversiteit en de gezondheid van het volledige ecosysteem’, vertelt Altherr, die meewerkte aan de studie. Ze beschrijft de handel als een ‘blinde vlek’, met weinig informatie over de verhandelde soorten, hun herkomst of de gevolgen voor het milieu.

Gebrek aan gegevens

Volgens hoofdauteur Mark Auliya van het Leibniz Institute for the Analysis of Biodiversity Change is het gebrek aan transparante gegevens zorgwekkend. ‘Aangezien de momenteel belangrijkste soorten die betrokken zijn bij de handel in kikkerbilletjes niet zijn opgenomen in CITES (de internationale overeenkomst inzake de handel in wilde dieren, red.) is er geen database om de volumes, soorten en landen die betrokken zijn bij de internationale handel nauwkeurig te documenteren’, zegt hij.

Eerder onderzoek in Turkije suggereert dat de jacht van soorten met grote poten het risico van uitsterven op korte termijn drastisch verhoogt. Gelijkwaardige studies op andere locaties ontbreken, zeggen natuurbeschermers.

Ziekten

Volgens Auliya is het ook helemaal niet de verantwoordelijkheid van natuurbeschermers om de duurzaamheid van de handel vast te stellen door middel van zelf gefinancierde studies: ‘Dat onderzoek zou moeten worden uitgevoerd en gefinancierd door de handelaars, in samenwerking met deskundigen, om ervoor te zorgen dat de vangst van soorten duurzaam is.’

‘Er moet onder consumenten bewustzijn komen over de vele problemen in verband met de handel in kikkerbilletjes.’

Co-auteur Alice Hughes, universitair hoofddocent aan de Tropische Botanische Tuin van Xishuangbanna in het zuiden van China, zegt dat het ontbreken van screening door de handel ook een probleem vormt voor de overdracht van ziekten. ‘Er is geen regelgeving voor bioveiligheid. Dat betekent dat zaken als het ranavirus en chytride schimmel in de rivieren terecht kunnen komen en inheemse populaties kunnen besmetten. Dat gevaar wordt volledig genegeerd’, legt ze uit.

Duurzame handel

‘Europeanen denken misschien dat hun kikkerbilletjes volledig duurzaam gekweekt zijn’, voegt Hughes eraan toe. ‘Wat we weten is dat zowel gekweekte als in het wild gevangen individuen van een verscheidenheid aan soorten op de Europese borden terechtkomen. Velen daarvan zijn waarschijnlijk niet duurzaam geteeld of gevangen.’

Natuurbeschermers roepen op tot dringende maatregelen om de potentiële gevaren te beteugelen en ervoor te zorgen dat de handel in kikkerbilletjes duurzaam is.

‘We dringen er bij de EU op aan om een initiatief tot opname in de CITES-lijst te starten, zodat de handel tenminste gebeurt met gegevens op het niveau van de soort, en om de duurzaamheid te controleren”, aldus Altherr. ‘Er moet onder consumenten ook bewustzijn komen over de vele problemen in verband met de handel in kikkerbilletjes. En dan hebben we het nog niet eens gehad over wrede methoden die gehanteerd worden om de dieren te doden.’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Mongabay.