Hongkongse bevolking betoogt voor meer democratie

De mars is een jaarlijkse traditie om de overdracht van de macht over Hongkong tussen Groot-Brittannië en China in 1997 te vieren. Volgens organisatoren trok de mars 430.000 manifestanten. De politie schatte het deelnemersaantal daarentegen slechts op 66.000. Deelnemers aan pro-regeringsvieringen, die op dezelfde dag doorheen de stad georganiseerd werden, noemen de protesten ongegrond.

Koloniaal kiessysteem lokt protest uit

De jaarlijkse mars draagt meestal een verscheidenheid aan thema’s uit. Zo namen ook dit jaar groeperingen deel die streven voor een legalisering van het homohuwelijk en een strengere regulering van dierenmishandeling. Toch geldt het huidige verkiezingssysteem bij de meerderheid van de betogers als grootste frustratie.

In het huidige systeem kiest een 1.200 leden tellend verkiezingscomité het staatshoofd van Hongkong, de zogenaamde chief executive. Dat kiessysteem dateert uit de eerste periode van Britse kolonisatie van de regio tussen 1841 en 1941. Het oorspronkelijke doel van de verkiezingsvorm bestond erin de invloed van de lokale bevolking op het koloniale bestuur in te perken. Volgens de organisatie Hong Kong Human Rights Monitor hield het Britse gezag hiermee een kiessysteem in stand dat in haar thuisland al in 1832 afgevoerd werd na onrusten.

De manifestanten willen dat het systeem snel vervangen wordt door een algemeen kiesrecht, waarbij elke kiezer over één stem beschikt. Op dit moment wordt de meerderheid van de leden van de Wettelijke Raad, de wetgevende macht in Hongkong, op die manier rechtstreeks verkozen in regionale verkiezingen. Bijna de helft van de kandidaten wordt echter verkozen als vertegenwoordiger van een zogenaamde ‘functionele constituentie’ – een beroepsvorm of sector uit de samenleving waarvan de afgevaardigde in de Wettelijke Raad de belangen kan verdedigen. Volgens critici geeft die verdeling teveel macht aan minderheden en de bedrijfswereld, omdat de functionele constituenties soms kleine groepen uitmaken waarvan de stem even zwaar doorweegt als die van een regeringslid dat in zijn eigen regio door honderdduizenden stemmen verkozen werd. Bovendien geeft het systeem ook aan bedrijven het recht om een stem uit te brengen.

Hervormingen blijven uit

Na gelijkaardige protesten in aanloop van vorige verkiezingen had de Chinese regering aangegeven het algemeen proportioneel stemrecht pas tegen 2017 in te voeren. Tijdens protesten uitten manifestanten hun ongenoegen over de beloofde hervormingen, die volgens hen niets zullen veranderen aan de tactiek van het Chinese vasteland om enkel gescreende en vooraf goedgekeurde kandidaten toe te laten.

Sinds huidig chief executive Leung Chun-ying aan de macht kwam, lijkt elke aanzet tot evolutie naar een nieuw systeem verdwenen. Bovendien kampt de regio met steeds hogere vastgoedprijzen en een groeiende inkomenskloof. De aanwezigheid van rijke Chinese toeristen, die vaak tweede en derde huizen in Hong Kong kopen, droeg bovendien bij tot een inflatie van de huizenmarkt.

Sinds 2008 is de prijs van Hongkongs vastgoed onder meer door de Chinese huizenjacht verdubbeld. Volgens een studie van de studiegroep Demographia is de gemiddelde huizenprijs op dit moment 12,6 keer hoger dan het gemiddelde jaarlijkse inkomen van een Hongkongs huishouden. Als gevolg van die stijging worden steeds meer mensen gedwongen hun intrek te nemen in te kleine appartementen of zelfs kooien.

Nieuwe protestmarsen op komst

Ondanks maatregelen om de vastgoedprijzen te laten zakken, is chief executive Leung Chun-ying er nog niet in geslaagd de huizencrisis te milderen. De regering lijkt de protesten voor democratisering bovendien niet te volgen. Zo stelde Leung tijdens de betoging nog dat besprekingen over een kieshervorming er slechts ‘op een geschikt overgangsmoment’ zullen komen. Tijdens de betoging riepen manifestanten om het aftreden van de chief executive, die goede banden met Peking onderhoudt.

Onmiddellijk na de protestmars, die zonder grote incidenten verliep, organiseerden de betogers een bijeenkomst om de Hongkongse protestgroep Occupy Central te steunen. Die groep dreigt ermee tegen juli 2014 massale protesten en acties van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid te organiseren als de regering geen hervormingen doorvoert. De thema’s van de 1 juli-viering van volgend jaar lijken zo al bepaald.