Indiase cartoonist vrijgelaten

Politiek cartoonist Aseem Trivedi werd dit weekend opgepakt voor opruiing, belediging van nationale symbolen en schending van de IT-act. Tijdens de hongerstaking van Anna Hazare, eind vorig jaar, had hij namelijk enkele karikaturen getoond waarin hij de spot drijft met het parlement, de grondwet en het nationale embleem van India. Bovendien richtte hij de site ‘Cartoons Against Corruption’ op.

Anti-corruptiebeweging India Against Corruption (IAC) en de Press Council of India (PCI) vinden de beschuldigingen een ernstige schending van het recht op vrije meningsuiting. IAC-activist Alok Dixit had het over een ‘paranoïde houding die niet past in een democratie’. De arrestatie veroorzaakte ook protest bij lokale media en op diverse sociaalnetwerksites.

Normaal zou Trivedi tot 16 september in de cel moeten blijven, maar onder druk van R.R. Patil, regeringsleider van de Indiase deelstaat Maharashtra, en L.K. Advani, leider van de Bharatiya Janata partij, werd maandag beslist dat hij op borg vrij zou komen. Trivedi werd pas vandaag (woensdag 12 september) vrijgelaten omdat hij weigerde de gevangenis te verlaten vooraleer de klacht wegens opruiing werd ingetrokken.

Controversiële cartoons

Aseem Trivedi maakt deel uit van anti-corruptiebeweging rond Anna Hazare , die vorig jaar in hongerstaking ging om een anti-corruptiewet af te dwingen. Tijdens die hongerstaking toonde Trivedi onder enkele cartoons waarop het Indiase Parlement als toilet wordt afgebeeld en waarop wolven in plaats van leeuwen het nationale embleem sieren. Hij postte de bewuste cartoons ook op een sociale netwerksite en op  zijn eigen website ‘Cartoons Against Corruption’, die door de overheid werd geblokkeerd.

De Republican Party of India diende al in december 2011 klacht in wegens opruiing, belediging van de nationale eer en misbruik van technologie. Misdrijven waar Trivedi niet alleen een geldboete, maar ook tot drie jaar celstraf kan voor krijgen. Volgens een politieofficier kon men Trivedi nu pas arresteren omdat zijn verblijfplaats tot enkele weken geleden niet gekend was. De politie zou hem op het spoor zijn gekomen via een gsm-signaal.

Bal Thackeray, regeringsleider van de extreem-nationalistische partij Shiv Sena in de Indiase deelstaat Maharashtra, geeft toe dat de beschuldigingen wegens opruiing en verraad overdreven zijn, maar tikt Trivedi toch op de vingers. ‘Hij had de waardigheid van het parlement moeten respecteren’, klinkt het.

Vrije meningsuiting

Hoewel India een democratie is, en dus het principe van de vrije meningsuiting zou moeten hanteren, zijn er verschillende precedenten waaruit gebleken is dat de Indiase regering het niet altijd zo nauw neemt met dit principe.

In 1987 bijvoorbeeld, werd S. Balasubramanian, uitgever van een populair lokaal weekblad, veroordeeld tot 3 maanden celstraf omdat hij een cartoon had laten publiceren die de leden van Indiase overheid zou beledigen.

Eerder dit jaar moest men zelfs enkele cartoons uit schoolhandboeken schrappen. Op verzoek van de regeringsleider van Tamil Nadu werd toen een onderzoekscommissie ingesteld die moest oordelen over enkele cartoons die een anti-Hindoe opstand uit de jaren zestig afbeeldden. De commissie oordeelde dat de cartoons ongepast waren in een educatieve context en een ambigu, negatief of zelfs onjuist beeld scheppen van politici en bureaucraten. De National Council of Educational Research and Training (NCERT), een adviesorgaan van de overheid inzake onderwijs en tevens uitgever van de handboeken, was het hier echter niet mee eens. Met het argument dat cartoons een belangrijk middel zijn om de aandacht van jongeren te trekken, kwam NCERT tot een compromis: slechts twee cartoons zouden worden geschrapt.

Deze zomer blokkeerde de overheid enkele Twitter-accounts van journalisten die hadden bericht over de Assam-rellen.

De laatste jaren zijn er steeds meer gevallen waarin men overgaat tot censuur uit angst een religieuze groep te beledigen. Advani noemde de zaak Trivedi echter het ergste geval van onderdrukking sinds de jaren zeventig. Hij stelde dat: ‘De draconische gedachtengang van de huidige heersers’ voortkomt uit mislukking en wanhoop. Hij voegde toe: ‘Een dictatuur kan zich geen humor veroorloven omdat mensen zouden kunnen lachen met de dictator, en dat kan niet.’

IT-act

In 2000 keurde het Indiase Parlement de IT-act goed, een wet die misbruik van internet en het plaatsen van obscene informatie strafbaar maakt. In dat kader werden zelfs Google en Facebook voor de rechter gesleept. De rechter die over de zaak moest oordelen waarschuwde dat de beheerders van de sites zelf de content moesten screenen. Indien dit niet gebeurde, zouden de sites worden geblokkeerd en zouden de eigenaars worden vervolgd.

Ook Trivedi’s website ‘Cartoons Against Corruption’ werd geblokkeerd. Trivedi verhuisde de cartoons snel naar een andere site en richtte samen met activist Alok Dixit Save Your Voice op, een beweging die internetcensuur aanklaagt. Trivedi wordt nu ook beschuldigd van het schenden van de IT-act, omdat hij internet en e-mail zou gebruikt hebben om ongepaste beelden te verspreiden. Hij riskeert hiervoor drie jaar celstraf en een fikse geldboete.