Indonesië kiest: feiten & cijfers

De verkiezingen in Indonesië zijn belangrijk voor de rest van de wereld, omdat het land steeds zwaarder weegt op mondiaal en zeker op regionaal vlak. Het land speelt een leidende rol in de Asean (Zuidoost-Aziatische landenassociatie) en behoort tot de G-20 van grootste economieën. De EU sloot samenwerkingsakkoord af met Indonesië in 2009, maar dat werd pas eind 2013 van kracht.

• vierde grootste bevolking te wereld met 254 miljoen inwoners, waarvan 55 procent jonger dan dertig. Stedelijke bevolking groeide van 85,2 miljoen in 2009 tot 140 miljoen in 2014.
• grootste moslimbevolking ter wereld: 88 procent is moslim
• derde grootste democratie ter wereld, na India en de Verenigde Staten, met 188 miljoen kiezers
• tiende economie ter wereld volgens een rapport van de Wereldbank in mei 2014 (op basis van koopkrachtvergelijking of Purchasing Power Parity). Gemiddeld inkomen per jaar per inwoner is 4250 euro. Gemiddelde groei de voorbije jaren lag rond 6 procent.
• de belangrijkste zeeroute voor de wereldhandel passeert door de Straat van Malakka: een kwart van de wereldhandel passeert hier tussen Indonesië en Maleisië
• de grootste archipel ter wereld, met 18.307 eilanden (waarvan 6000 bewoond) met een landoppervlakte van 1,91 miljoen vierkante kilometer en zes zeeën die samen meer dan 3 miljoen vierkante kilometer wateroppervlakte  tellen

188 miljoen Indonesiërs zijn stemgerechtigd, waarvan 67 miljoen de eerste keer zullen deelnemen aan nationale verkiezingen. Ongeveer 115 miljoen kiezers wonen op het eiland Java.

Er zijn twee rivaliserende teams die deelnemen aan de presidentsverkiezingen:

• Joko Widodo en Jusuf Kalla (PDI-P, Hanura, NasDem en PKB)
• Prabowo Subianto en Hatta Rajasa (Gerindra, Golkar, PPP, PKS en PAN)

Aangezien de keuze beperkt is tot twee teams, besliste de kiescommissie dat een eventuele tweede ronde overbodig is. De nieuwe president zal dus na 9 juli bekend zijn en niet pas in september, zoals oorspronkelijk voorzien was.

Volgens de grondwet is de president zowel staatshoofd als regeringsleider, en kan maximaal tweemaal voor een mandaat van vijf jaar verkozen worden. Prabowo wil terugkeren naar de oorspronkelijke grondwet van 1945 die veel meer macht bij de president en minder bij het parlement legt.

De 560 leden van de Kamer van Volksvertegenwoordigers (Dewan Perwakilan Rakyat of DPR) werden verkozen op 9 april. De DPR heeft wetgevende bevoegdheid. Daarnaast is er een Raad van Regionale Vertegenwoordigers  (Dewan Perwakilan Daerah of DPD) met 132 leden: vier per provincie.

Belangrijkste thema’s in de kiesstrijd:

• Bestrijden van corruptie (volgens Transparency Internationals Corruption Perception Index (2012) bevindt Indonesië zich op plaats 118 van 183 landen)
• Het versterken van de nationale economie
• De positie van de islam in de staat en de bescherming van minderheden
• Snel groeiende ongelijkheid (Gini-coëfficiënt verslechterde van 0,29 in 2000 naar 0,38 in 2011)
• Lage menselijke ontwikkeling: Indonesië staat op de 121^ste plaats van de Human Development Index van de VN (lager dan buurlanden Maleisië, Thailand en Filipijnen).
• Onhoudbare energiesubsidies (20 procent van het de uitgaven van de centrale overheid –of 18 miljard euro- gaat naar subsidiëring van brandstof, wat vooral ten goede komt van de betere middenklasse)

Partijen

Coalitie Prabowo-Hatta

Golkar (Partai Golongan Karya) was de regeringspartij van 1966 tot 1998, de jaren van de Nieuwe Orde onder Soeharto. Vanaf 1998 distancieerde de partij zich van dat verleden, maar ze behield wel het uitgebreide partij-apparaat en het netwerk van afdelingen, waardoor ze een belangrijke kracht blijft. De partij heeft bovendien grote financiële middelen die ingezet worden bij verkiezingen. Aburizal Bakrie leidt de partij, maar de vice-presidentskandiaat bij Jokowi –Jusuf Kalla- behoort ook tot de top van de partij.
91 zetels in DPR (Kamer van Volksvertegenwoordigers) na de verkiezingen van 9 april 2014

Gerindra (Partai Gerakan Indonesia Raya) werd in 2008 opgericht door ex-generaal Prabowo Subianto. De partij wordt gefinancierd door de broer van Prabowo, zakenman en miljardair Hashim Djojohadikusumo. De partij haalde 4,5 procent van de stemmen in 2009, maar maakt kans om in 2014 het presidentschap binnen te halen.
73 zetels in DPR

PPP (Partai Persatuan Pembangunan) ontstond onder de Nieuwe Orde van Soeharto in 1973 als de opgelegde fusie van vier islamitische partijen. Na de reformasi-omwenteling van 1998 keerde de partij terug naar de meer radicale islamistische ideologie die door Soeharto verboden werd.
39 zetels in DPR

PKS (Partai Keadilan Sejahtra) is een conservatieve, religieuze partij die zich vooral richt op de persoonlijke moraal van de kiezers. De voorbije regeerperiode geraakten verschillende hooggeplaatste leiders van de partij, waaronder de voorzitter, betrokken bij corruptieschandalen.
40 zetels in DPR

PAN (Partai Amanat Nasional) is een gematigd islamistische partij, opgericht in . Vice-presidentskandidaat Hatta Rajasa behoort tot de partij.
49 zetels in DPR

Coalitie Jokowi-Kalla

PDI-P (Partai Demokrasi Indonesia – Perjuangan) was de drijvende kracht achter de onafhankelijkheid van Indonesië, onder het leiderschap van Soekarno. De partij is altijd nationalistisch, sociaal-democratisch en seculier georiënteerd geweest. Wordt momenteel geleid door Megawati Soekarnoputri, de oudste dochter van Soekarno. Zij gaf op 14 maart haar zegen voor de presidentskandidatuur van Joko Widodo, op dat moment gouverneur van Jakarta.
109 zetels in DPR

NasDem (Partai Nasional Demokrat) werd in 2011 opgericht door een mediatycoon die zowel een grote krant als een nieuwszender bezit.
35 zetels in DPR

Hanura (Partai Hati Nurani Rakyat) werd in 2006 opgericht door voormalig generaal Wiranto , die als hogere militair betrokken was bij mensenrechtenschendingen onder Soeharto. Wiranto behoorde daarvoor tot Golkar, maar geloofde dat hij meer kans op het presidentschap zou maken met een eigen partij.
16 zetels in DPR

PKB (Partai Pekabgkitan Bangsa) is een gematigd islamitische partij, opgreicht in de kantoren van de grootste moslim-middenveldorganisatie van Indonesië, de Nadhlatul Ulema. De banden tussen organisatie en partij zijn vandaag niet sterk.
47 zetels in DPR

Neutraal

Partai Demokrat is de partij van aftredend president Susilo Bambang Yudhoyono. De partij haalde een bijzonder teleurstellende score bij de parlementsverkiezingen in april. Ze stelde geen kandidaat voor het presidentsschap voor en trad niet toe tot een van de twee coalities.
61 zetels in DPR