Inspectie Financiën Stad Antwerpen legt bom onder Eandisdeal

De Inspectie Financiën van de Stad Antwerpen stelt zeer ernstige vragen bij de deal tussen Eandis en het Chinese staatsbedrijf State Grid. MO* kreeg het advies in handen. 

  • © Ruth Govaerts/MO* Inspectie Financiën Stad Antwerpen legt bom onder Eandisdeal © Ruth Govaerts/MO*
  • Ruth Govaerts/MO* Inspectie Financiën Stad Antwerpen legt bom onder Eandisdeal Ruth Govaerts/MO*

Op 3 oktober moeten vertegenwoordigers van 230 gemeenten twee grote knopen doorhakken. Eerst moeten ze beslissen of de fusie tussen de zeven distributienetten die samen Eandis zullen vormen, wel kan doorgaan. Vervolgens moeten ze een verdict uitspreken over de verkoop van veertien procent van Eandis, het distributienet voor gas en elektriciteit in tachtig procent van Vlaanderen, aan State Grid Europe Limited (SGEL), de dochter van het grootste elektriciteitsbedrijf van de wereld, de State Grid Corporation of China. 

Een van die gemeenten, en uiteraard een van de belangrijkste, is Antwerpen. Nu blijkt dus dat  Inspectie Financiën van de stad veel vragen heeft bij het akkoord.

Meerprijs zal eroderen

Zo relativeert het advies de prijs van 830 miljoen euro die de Chinezen betalen. De directie en bestuurders van Eandis verdedigen de deal vooral door erop te wijzen dat de Chinezen veel meer bieden dan de andere kandidaat-kopers.

Elk jaar dat State Grid na 2025 aandeelhouder blijft, krijgt het een procent van die premie terug.

Maar de Inspectie Financiën merkt op dat de zogenaamde commerciële premie van 345 miljoen euro – het verschil tussen de netto-actiefwaarde en de aankoopsom - aan verwatering bloot staat. Elk jaar dat State Grid na 2025 aandeelhouder blijft, krijgt het een procent van die premie terug. De inspectie merkt op dat er ‘geen einddatum noch begrenzing is voor de 1%-afspraak aangaande de commerciële premie. Indien de overeenkomst na 2047 zou verlengd worden en deze afspraak behouden zou blijven, verwerft de private partner een steeds groter procentueel deel in de commerciële premie zonder enige maximum grens.’

De inspectie merkt tevens op dat er meer middelen werden aangetrokken dan verwacht. En dat nog niet duidelijk is hoe al deze middelen zullen besteed worden door Eandis.

Grote invloed onwettelijk

Daarnaast blijkt de inspectie bevreesd voor de invloed die State Grid zal verwerven. ‘De invloed lijkt in eerste instantie beperkt,’ zegt de inspectie en wijst er op dat State Grid na toetreding veertien procent van de stemrechten heeft en dat de stemrechten van de gemeenten/steden in Eandis Assets niet lager kunnen worden dan tachtig procent + 1 stem. Maar, zo stelt de inspectie, ‘door het toekennen van de uitstaprechten (het akkoord voorziet een hele reeks uitstaprechten, jvd) kan State Grid operationeel echter een substantiële invloed uitoefenen’. Voor 11 bijzondere bestuursbeslissingen – eigenlijk alle belangrijke onderwerpen  zoals het businessplan, investeringen, dividendpolitiek, topbenoemingen, … – kan SGEL verzoeken om de beslissing uit te stellen. In het geval dat een akkoord niet mogelijk blijkt, kan SGEL beslissen om uit Eandis te stappen.

‘SGEL kan deze uitstaprechten als drukkingsmiddel gebruiken indien het niet akkoord gaat met bepaalde voorstellen of beslissingen.’

Dat heeft gevolgen, aldus de Inspectie Financiën: ‘SGEL kan deze uitstaprechten als drukkingsmiddel gebruiken indien het niet akkoord gaat met bepaalde voorstellen of beslissingen.’ Als SGEL eruit stapt kan Eandis immers verplicht worden om zelf het geld op tafel te leggen, als er geen andere koper opdaagt, Dat is natuurlijk iets dat Eandis liever zal willen vermijden, waardoor het dreigen met uitstappen effectief grote druk kan scheppen en SGEL meer invloed kan geven dan de veertien procent aandelen zou doen vermoeden. 

De inspectie vraagt zich zelfs af of de omvang van die invloed niet onwettelijk is.

‘Volgens artikel 63bis  van het decreet over de intergemeentelijke samenwerking mag een private partner geen beslissende invloed hebben. Inspectie Financiën stelt zich de vraag of de private partner door de toegekende uitstaprechten geen beslissende invloed kan uitoefenen op Eandis Assets.’

De inspectie stelt dat de bescherming van de private partner verder gaat dan die van de minderheidsaandeelhouder Electrabel in het verleden omwille van die toegekende exitrechten.

State Grid uitkopen kan tarieven omhoog jagen

Volgens het akkoord zullen bij een effectieve uitstap van SGEL de aandelen in bepaalde gevallen van State Grid moeten worden overgenomen door Eandis System Operator, een dochter van Eandis Assets. Inspectie Financiën merkt op dat ‘het risico bestaat dat er op dat moment geen interesse is van een nieuwe private partner waardoor de aandelen eventueel vernietigd zullen moeten worden. Dit zou een impact hebben de schuldgraad van Eandis en ook op de tarieven.’

Dit is vooral ook zo omdat niet duidelijk is aan welk bedrag die overname zal moeten gebeuren.

De inspectie stelt tevens dat volgens artikel 442 van het wetboek van vennootschappen ‘een dochtermaatschappij in principe geen aandelen van haar moedervennootschap kan inkopen en indien dit toch gebeurt dat dan alle rechten verbonden aan die aandelen geschorst blijven zolang ze niet zijn vervreemd. Dit laatste wordt nergens in de overeenkomst opgenomen.’

Een specifieke variant van het uitstaprecht voor SGEL treedt in werking in het geval meer dan tien procent van de abonnees eruit stapt. Dat zou bijvoorbeeld gebeuren indien de Stad Antwerpen er zou uitstappen of zelfs niet zou meestappen in de fusie.

Antwerpen wil zijn lage tarieven behouden

Die mogelijkheid is niet denkbeeldig vermits de Antwerpse gemeenteraad de geplande fusie van de zeven distributienetbeheerders tot Eandis Assets op 14 december 2015 goedkeurde onder de opschortende voorwaarde dat de VREG (Vlaamse Regulator van de Elektriciteits-en Gasmarkt) de schriftelijke bevestiging geeft dat de geografische gebieden van elke voormalige distributienetbeheerder hun aparte tarieven kunnen behouden. Antwerpen stelde die voorwaarde omdat het de laagste tarieven van Vlaanderen heeft. Dat is een gevolg van de hogere densiteit en het grotere aantal aansluitpunten per kilometer nutsleiding die leiden tot lagere kosten.

Om te voorkomen dat de Antwerpse gezinnen na de Turteltaks, ook nog eens een “fusietaks” in de maag gesplitst zouden krijgen, heeft het Antwerpse gemeentebestuur deze bepaling laten opnemen. Die is finaal ook overgenomen in het akkoord tot fusie (en ondertekend door alle deelnemende distributienetbedrijven).

De VREG heeft evenwel intussen laten weten dat ze enkel in een overgangsperiode van twee jaar nog aparte tarieven binnen Eandis Assets kan toestaan, waardoor aan deze opschortende voorwaarde geen gevolg kan worden gegeven. Dat betekent dat voor Antwerpen aan de voorwaarden voor een fusie kennelijk niet voldaan is.

Geen fusie, geen deal

En zonder fusie komt er geen Chinese intreding. Immers, zo stelt het advies van de inspectie ‘aangezien uit de toelichting blijkt dat een aparte instap (van SGEL, jvd) in de verschillende distributienetbeheerders quasi onmogelijk is, is het doorgaan van de fusie een noodzakelijke voorwaarde voor de toetreding van de private partner.’

Als men het naleven van de opschortende voorwaarden ernstig neemt, kan de fusie niet doorgaan.

Het is opmerkelijk dat dit aspect van de deal tot nu toe weinig aandacht heeft gekregen. Als men het naleven van de opschortende voorwaarden  - en de door de gemeenteraden verleende mandaten voor de fusie tot Eandis Assets - ernstig neemt, kan de fusie niet doorgaan.

Dat geldt zeker voor Antwerpen dat het behoud van zijn lage tarieven minder dan een jaar geleden als voorwaarde voor de fusie stelde. 

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2770   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

Met de steun van

 2770  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.