Japan ruziet met China en Zuid-Korea

Japan en Zuid-Korea hebben economisch en politiek veel gemeenschappelijke belangen, maar toch botert het niet tussen de twee landen. “Ik zie de relaties tussen Japan en Zuid-Korea niet beter worden” zegt professor Masao Okonogi, een Korea-expert van de Keio Universiteit in Tokio.

“Ook het akkoord van het voorbije weekend zal daaraan niets veranderen”, denkt Okonogi. Japan schortte zaterdag in een overeenkomst met Zuid-Korea de geplande kartering op van een Zuid-Koreaanse eilandengroep waarop ook Japan aanspraken maakt. Als tegenprestatie zag Seoul af van de naamgeving van topografische bijzonderheden op de zeebodem in de buurt. Die afspraken leken de angel uit een conflict te halen dat de gemoederen in de twee landen steeds meer verhitte.

Maar de inkt van de overeenkomst was nog niet droog toen Tokio liet verstaan dat het de opmetingen in de toekomst misschien toch zal uitvoeren. Meteen was het wellevend taalgebruik weer zoek. De Zuid-Koreaanse president Roo Moo Hyun noemde de Japanse aanspraken op de eilanden “ondraaglijk” en ontdekte meteen een parallel met de “geschiedenis van misdaden” die Japan in Oost-Azië schreef voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Japan koloniseerde in de eerste helft van vorige eeuw Korea en delen van China, en dat ging gepaard met zware mensenrechtenschendingen.

Japan en Zuid-Korea onderhandelen in mei verder over het dispuut.

Tokio en Seoul zijn het ook grondig oneens over de houding tegenover Noord-Korea in een reeks van oude ontvoeringszaken. Het vraagstuk krijgt weer veel aandacht sinds de nieuwe bekendmaking in de zaak van Megumi Yokota, een Japanse die naar Noord-Korea ontvoerd werd toen ze 13 was. De Japanse regering zegt nu dat ze daar getrouwd is met een Zuid-Koreaanse man die ook door Noord-Koreaanse agenten werd gekidnapt.

Noord-Korea liet in de jaren 70 en 80 minstens 20 Japanners ontvoeren om hen later in te zetten als spionnen en taalleraars. In 2002 gaf Pyongyang die ontvoeringen toe. Enkele slachtoffers konden terugkeren, maar het Noord-Koreaanse regime verklaarde dat de overigen, waaronder ook Yokota, inmiddels gestorven waren.

Zuid-Korea, dat ook een lijst van ontvoerden heeft die het nog niet heeft teruggezien, kiest voor een verzoenende aanpak. Maar Tokio zit op een confrontatiekoers. Volgens Hiroshi Kato, een woordvoerder van de Noord-Koreaanse vluchtelingenorganisatie RENK, heeft de Japanse regering haar publieke opinie dermate warm gemaakt voor de zaak van de ontvoerden en hun verwanten, dat ze alleen nog deals kan aangaan met Noord-Korea als er een doorbraak komt in de ontvoeringsdossiers.

China

De relaties tussen China en Japan bevinden zich al langer op een dieptepunt. Ondanks de steeds intensievere economische betrekkingen tussen de twee landen zijn er de afgelopen vier jaar geen topontmoetingen geweest tussen de twee landen. De VS hebben vrij koele relaties met China, waardoor de Amerikanen zich genoodzaakt zien een goede militaire samenwerking met Japan te bestendigen. De rol die Japan zo opgedrongen krijgt, maakt de kloof tussen China en Japan nog dieper.

Volgens professor Akira Kato, een politicoloog van de Takushoku Universiteit in Tokio, zijn de toenemende spanningen in Oost-Azië een teken van het toenemende zelfvertrouwen waarmee Japan een antwoord tracht te bieden op de Chinese machtsontplooiing in de regio.

Fumiaki Yamada, een collega van de Keizai Universiteit in Osaka, denkt dat Japan, China en Zuid-Korea zich de komende jaren steeds meer in haren zullen zitten over territoriale geschillen. “Er komt waarschijnlijk geen grote oorlog van, maar ik zie alleen licht aan het einde van de tunnel als er neutrale bemiddeling komt, bijvoorbeeld van de Verenigde Naties.” (PD/ADR)