Jonge moeders blijven alleen verantwoordelijk voor het succes van hun kind
Suvendrini Kakuchi
08 december 2002
Kaoru Nishizono heeft een drukke agenda. Het grootste deel van de dag is ze onderweg met haar kind: van en naar de zwemles, het ballet, de tekenklas en de school waar haar tweejarige wordt klaargestoomd voor het basisonderwijs. Volgend jaar neemt mijn dochter deel aan een toelatingsexamen. Niets kan me gelukkiger maken dan wanneer ze slaagt.
De 35-jarige Japanse heeft in Londen gestudeerd, maar schoof haar job bij een bank opzij toen haar ouders een huwelijk arrangeerden met een rijke zakenman. Ik vroeg me af waarom ik nog overuren zou kloppen op een bank waar ik als vrouw toch geen promotiekansen had., zegt Kaoru, Ik ben erg blij dat ik me volledig kan wijden aan de toekomst van mijn kind. De activiteiten van haar dochter kosten 1.000 euro per maand. Het koppel legt ook al 500 euro per week aan de kant voor de universitaire studies van de kinderen.
Kenners van de Japanse samenleving beschouwen Nishizono als een typevoorbeeld van de moderne Japanse vrouw, die gevangen zit tussen de hoge eisen van een consumptiemaatschappij en het traditionele rollenpatroon. Moderne Japanse vrouwen streven materiële welvaart na, maar tegelijk wordt van hen verwacht dat ze goede echtgenotes en toegewijde moeders zijn. Door massaal te investeren in de opvoeding van hun kind proberen ze zich een gevoel van eigenwaarde te geven, legt ex-leraar en televisieomroeper Naoki Ogi uit.
In een rechtbank in Tokio bleek deze week eens te meer dat de grote druk op jonge moeders tot excessen kan leiden. De 38-jarige Mitsuko Yamada werd veroordeeld tot 15 jaar opsluiting omdat ze een jong meisje had gewurgd. Tijdens het onderzoek bleek dat Yamada handelde uit wrok tegen de moeder van het kind. Jaren geleden was Yamada er niet in geslaagd haar kind binnen te krijgen in een exclusieve kleuterschool, terwijl dat de moeder van het vermoorde kind wel was gelukt.
De zaak leidde tot een publiek debat over de examenhel, de grote druk op ouders en hun kinderen om toegelaten te worden tot scholen waar maar plaats is voor een derde van de kandidaten. In weekbladen gaven vrouwen uiting aan hun angsten en frustraties. Een kind opvoeden in het Japan van vandaag is een eenzame aangelegenheid. Mijn man heeft alleen maar oog voor zijn werk en verwacht dat ik het alleen doe, zegt Maruko Iida. Zij mag van geluk spreken: haar 14-jarige school kreeg toegang tot een dure private school. Wanneer hij niet was geslaagd had ik gezichtsverlies geleden bij mijn familie, aldus Maruko. Een andere vrouw getuigt hoe ze na de geboorte van haar kind niet alleen haar job maar ook haar naam moest opgeven. Sindsdien noemt iedereen me ‘moeder van Keichan’, zegt Mari Taniguchi.
Volgens sociologen neemt de druk nog toe nu het slechter gaat met de economie. De stijgende werkloosheid maakt het nog belangrijker dat kinderen toegang krijgen tot de elitescholen. Moeders schrijven hun kinderen nu ook in voor cursussen als rijstplanten of meditatie, omdat die vaardigheden passen in een bredere spirituele opvoeding die de economische crisis moet bezweren.
Regelmatig halen verhalen over kindermishandeling en gebroken huwelijken de voorpagina’s. Vrouwen kunnen de traditionele rolverdeling niet langer aanvaarden, zegt Ogi, die het verdict tegen Yamada als een typisch mannelijke reactie beschouwt tegen het trauma van jonge Japanse moeders. Niemand hield er rekening mee dat Yamada diep ongelukkig was. De economische vooruitgang gaat niet gepaard met sociale veranderingen en mannen blijven vasthouden aan de traditie.
Suvendrini Kakuchi
Xml=2
Ref: ap cr ed hd