Afghaanse bib op het platteland. ‘Wie geen boeken heeft, wil niet leren lezen’

Baanbreker

Matiullah Weesa (22) richtte al drie bibliotheken op in Afghanistan. Hij wil de cultuur van het lezen stimuleren en de honger naar kennis stillen. Met de komst van de bibliotheken breekt misschien een nieuw hoofdstuk aan voor de Afghaanse jeugd.

  • World Bank Photo Collection/Flickr (CC by-nc-nd 2.0) Slechts 18 procent van de volwassen vrouwen in Afghanistan is geletterd, bij de mannen is dat 45 procent (Beeld: Balkh University) World Bank Photo Collection/Flickr (CC by-nc-nd 2.0)
  • carol mitchell/Flickr (CC by-nd 2.0) 'Wie niet geprikkeld wordt, heeft ook geen reden om te leren lezen.' (beeld: Kaboel Openbare Bibliotheek) carol mitchell/Flickr (CC by-nd 2.0)

De Afghaanse Matiullah Weesa (22) , die momenteel politieke wetenschappen studeert in India, verzamelde tijdens zijn studies zo’n 4000 boeken. Omdat hij er het nut niet van in zag om die enkel voor zich zelf te houden, besloot hij om met zijn boeken ook de honger naar kennis van de hele gemeenschap te stillen. Weesa richtte zijn eerste bibliotheek op in Spin Boldak, een district in de zuidelijke provincie Kandahar in Afghanistan.

Wie geen boeken heeft, wil niet leren lezen

32 procent van de volwassenen in Afghanistan kan lezen en schrijven.

In 2011 kon slechts 32 procent van de volwassenen in Afghanistan lezen en schrijven volgens het instituut voor statistiek van Unesco. In 1979 was dat slechts 18 procent, er is dus wel vooruitgang. Er is ook een groot onderscheid tussen mannen en vrouwen in Afghanistan: slechts 18 procent van de volwassen vrouwen is geletterd, bij de mannen is dat 45 procent. Men stelt wel vast dat de jongere generaties het beter doen. Onder hen kan 32 procent van de vrouwen lezen tegenover 62 procent van de mannen.

Maar wie niet kan lezen, is niets met boeken. Of wel? Hilde Lemey begeleidde verschillende jaren onderwijsprojecten in Afghanistan. Volgende week trekt ze opnieuw naar het Zuid-Aziatische land in conflict. Dit keer als pedagogisch adviseur voor het Duitse ontwikkelingsagentschap GIZ (Deutsche Gesellschaft Fur Internationale Zusammenarbeit). Lemey stelt vast dat wanneer er geen boeken zijn, jongeren niet gemotiveerd zijn om te leren lezen. ‘Vooral in de afgelegen gebieden is er echt geen literatuur voorhanden. En wie niet geprikkeld wordt, heeft ook geen reden om te leren lezen.’

Al drie bibliotheken open en meer op komst

En voor die prikkels wil Weesa zorgen. Aan Pajhwok Afghan News vertelde hij dat sinds de eerste bib opende, meerdere mensen terplekke komen lezen. Anderen nemen boeken mee naar huis om te studeren. En het bleef niet bij die ene bibliotheek.

Hij richtte een tweede bibliotheek op in Panjwai in Kandahar, waar in het verleden veel opstanden waren. Een derde bib kwam er in de Helmand provincie, ook in het zuiden van Afghanistan.

Veel jongeren leren enkel de Koran lezen.

Lemey legt uit dat de zuidelijke provincies van Afghanistan, waar Pasjtoe gesproken wordt, redelijk conservatief zijn. ‘Veel jongeren leren er lezen in de koranscholen. Ze leren daar enkel de Koran lezen of reciteren, en dat is absoluut niet kritisch. Ze drammen er teksten af, altijd in dezelfde lijn. En ik denk persoonlijk niet dat je daar een creatieve geest van zult krijgen. Het verwondert me dan ook dat dit project gestart is in het zuiden want in het noorden is de bevolking meer open van geest.’

Weesa heeft ook plannen om zijn project uit te breiden naar de rest van het land. Hij wil ook bibliotheken onderbrengen in de provincies Uruzgan, Ghazni, Maidan Wardak, Khost, Paktika en Kunar.

Vrijwilligers

De bibliotheken van Weesa werken volledig met vrijwilligers en worden gesteund door activisten en culturele verenigingen. Mensen stellen hun huis of gebouw ter beschikking en alle boeken worden gedoneerd. Weesa vertelde aan Pajhwok Afghan News dat een lokale dokter een deel van zijn kliniek beschikbaar heeft gesteld als bibliotheek. Op die manier komen mensen er niet enkel langs voor een medische controle maar ook om te studeren.

De boeken voor zijn bibliotheken zamelt Matiullah Weesa voornamelijk in via campagnes op sociale media zoals Facebook. Zo zou hij al bijna 20.000 boeken bij mekaar hebben. Lemey is enthousiast over het project van Weesa. ‘Ik vind het een geweldig initiatief. Ik zou aan zo’n projecten echt willen meewerken. De mensen in Afghanistan hebben thuis geen boeken. De gemeenschap zal hier zeker achter staan. Van hogerhand wordt hier nog niet aan gewerkt omdat er een gebrek aan middelen is.’

Onderwijs

De bib in Panjwai is te vinden bij een lokale leerkracht, Mohammed Naim. Hij stelt zijn ruimte ter beschikking omdat hij zo meer leerlingen wil motiveren om te gaan studeren. Dit is de eerste bibliotheek in zijn district en de mensen reageerden zeer positief op de komst. Naim vertelt dat veel jongeren boeken uitlenen om ze thuis te bestuderen. Hij hoopt dat hij een inspiratie kan zijn voor andere mensen in zijn district die misschien ook een bibliotheek willen opstarten.

De jeugd kan beter focussen op studeren in plaats van oorlog voeren.

Aan Pajhwok vertelt hij dat hij vooral wil dat de jeugd beter kan focussen op studeren in plaats van oorlog voeren, ook in de afgelegen gebieden van Afghanistan. De opstart van bibliotheken kan ook een aanzet zijn tot het heropenen van verschillende scholen die de voorbije jaren gesloten werden.

Dat is dan ook één van Weesa’s doelen. Hij bracht ook al veel kinderen van het platteland naar de steden zodat ze daar onderwezen kunnen worden.

carol mitchell/Flickr (CC by-nd 2.0)

‘Wie niet geprikkeld wordt, heeft ook geen reden om te leren lezen.’ (beeld: Kaboel Openbare Bibliotheek)

Poëtische Afghanen

Hilde Lemey zegt dat er zowel fictie als non-fictie op de boekenplanken moet komen. ‘De Afghanen zijn nogal poëtisch en houden van mooie verhalen en sprookjes. Velen schrijven ook zelf poëzie.’

Toch denkt ze dat de keuze van de boeken een bepaalde richting uit zal gaan. ‘Ik vermoed dat vooral in de Pasjtoe-provincies de boeken islamgebonden zullen zijn. Niet zomaar elk westers boek zal daar in de bib terecht kunnen komen.’

Net zoals hier verkiezen Afghaanse mannen soms andere lectuur dan vrouwen. ‘Ik ken de Afghaanse jeugd en de Afghaanse vrouwen heel goed. Vrouwen houden van mode en koken. Ik vind dus dat in zo’n bibliotheken ook echt vrouwgerichte boeken moeten zitten. De Afghaanse vrouwen zijn ook enorm bezig met hun uiterlijk.’

Nood aan nieuws

Lemey zegt dat er naast leesboeken ook nood is aan nieuws en dagbladen. ‘In Afghanistan zijn heel veel steden en dorpjes volledig geïsoleerd van de buitenwereld. Daardoor is er amper gedrukte pers beschikbaar. De mensen luisteren wel veel naar de radio en kijken televisie. Maar een leescultuur bestaat er niet.’

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.