Kanker wordt een grote last voor Jordanië

Het betonnen skelet van het dubbele gebouw met dertien verdiepingen kijkt ver uit over de drukke straten van Amman. Als het centrum klaar is, in 2015, is er niet meer plaats voor slechts 3500, maar voor 9000 kankerpatiënten. Maar zelfs dit 186 miljoen dollar (134 miljoen euro) kostende project is nog niet genoeg voor het groeiend aantal Jordaniërs met deze ziekte.

Toename

Jaarlijks wordt bij meer dan vijfduizend  Jordaniërs kanker vastgesteld, en dat cijfer zal zal in de komende zes jaar met bijna de helft toenemen. Kanker was ooit een westerse ziekte, maar meer dan de helft van de patiënten woont nu in ontwikkelingslanden. In 2030 zal dat zijn opgelopen tot 70 procent.

Het Kankercentrum, een non-profitorganisatie, wordt beschouwd als pionier in de behandeling van kanker. Het werkt niet met losse bezoeken, maar met een geïntegreerd behandelingsprotocol. Maar het is nog steeds maar één centrum. 40 procent van de patiënten woont buiten Amman, maar daar bevindt zich maar 20 procent van alle behandelcentra. Het hele spectrum van zorg is aanwezig in Jordanië, volgens het World Cancer Report 2014, maar de toegang tot zorg is ongelijk verdeeld.

Er zijn verschillende militaire en private ziekenhuizen in Jordanië. Maar in de 29 openbare ziekenhuizen is de kwaliteit van de zorg een stuk minder. Slechts één ervan, naast het Kankercentrum, heeft faciliteiten voor chemotherapie.

Met de bus

In de wachtkamer van het Kankercentrum zitten Nisreen Harabi en Sana’ Iskafee, twee vrouwen van dezelfde man. Harabi heeft lymfklierkanker en wordt bestraald. Ze heeft een afspraak om twaalf uur, die amper een kwartier duurt. Maar daarvoor zijn ze vanochtend al om half zeven vertrokken. Ze wonen op een uur afstand, maar de taxi is duur en daarom moeten ze één of twee bussen nemen, die vaak vertraagd zijn in het drukke verkeer. Dat doen ze vier keer per week, nu al twee maanden lang.

In het zuiden of in andere gebieden zit geen enkele oncoloog of radio-oncoloog, zegt Jamal Khader, een radio-oncoloog in het Kankercentrum en voorzitter van de Jordaanse Oncologie Organisatie. “Het beste voor een patiënt is een behandeling in een centrum waar volledige zorg is, maar het Kankercentrum is het enige. En ook specialisten en de apparatuur zijn bijna alleen in Amman te vinden.”

“We moeten voorzieningen bouwen in het noorden en zuiden van Jordanië”, zegt oncoloog Sami Khatib, de voorganger van Khader en nu voorzitter van de Arabiche Medische Vereniging Tegen Kanker. De regering heeft er volgens hem een plan voor. “Misschien zullen ze het spoedig gaan uitvoeren.” Zo heeft het Koning Abdullah Universiteitsziekenhuis in Irbid, in het noorden, plannen om bestralingsmachines aan te schaffen. Ook wordt er gewerkt aan een nationaal controleplan met richtlijnen voor preventie, diagnose en behandeling. Khader hoopt dat dan ook duidelijk zal worden welke voorzieningen waar ontbreken.

Oplopende kosten

Intussen lopen de kosten voor de regering op. De meeste patiënten krijgen de behandeling vergoed, maar dat kost zo’n 15.000 euro per jaar per patiënt. Er zijn er 25.000 tot 30.000, in totaal dus rond de 400 miljoen euro.

De grootste risicofactor voor kanker is tabak, volgens de Wereldgezondheidsorganisatie. Het leidt tot 22 procent van de sterfgevallen door kanker. 30 procent van de sterfgevallen heeft te maken met andere factoren op het vlak van voedsel en levensstijl. Op deze gebieden doet Jordanië het niet goed. Van de Jordaanse mannen boven de 15 jaar oud rookt bijna de helft. Van alle mannen en vrouwen heeft tweederde een BMI van meer dan 25, wat neerkomt op overgewicht.

“Onze bevolking groeit en wordt ouder. Zonder een gezonde levensstijl aan te leren die veel ziekten kan voorkomen”, schreef de minister van Volksgezondheid in 2010 in het nationale rapport over kanker.