Kirgizië wankelt, één jaar na de revolutie
Meri Bekeshova
23 maart 2006
De revolutie in Kirgizië is morgen (24 maart) één jaar oud. De nieuwe president, die de straatarme Kirgiezen een jaar geleden een beter leven beloofde, heeft aangekondigd dat hij iedereen zal straffen die het herdenkingsfeest verstoort. Redenen tot protesteren zijn er anders genoeg.
President Bakiyev waarschuwt: wie morgen het verjaardagsfeest van de éénjarige revolutie op het centrale plein van de hoofdstad Bishkek verpest zal streng gestraft worden”. Miroslav Niyazov, het hoofd van de Veiligheidsdienst erkent dat er spanningen zijn maar ontkent dat er een prerevolutionaire sfeer hangt in Kirgizië. Er is geen toestand van contrarevolutie. We zitten in een hoger stadium van ontwikkeling. Tegenstellingen zullen op een beschaafde manier opgelost worden.
Het parlement voorspelt echter dat de nieuwe regering het warm zal krijgen. Zij die het land slecht beheren, lokken zelf een opstand uit. We willen de beloftes van de revolutie (van 24 maart 2005) vervullen.
De voormalige president Askar Akayev is weg, maar zijn opvolger Kurmanbek Bakiyev heeft de hooggespannen verwachtingen nog niet waar gemaakt. Het parlement spreekt openlijk over een mogelijke implosie van het staatsbestel. De volksvertegenwoordigers zeggen dat meer dan 80 procent van de mensen die op 24 maart 2005 de revolutie steunden, willen dat de president aftreedt. In ieder geval kwam er het afgelopen jaar weel volk op straat tijdens ettelijke demonstraties en protestacties.
De komst van een nieuwe regering deed de meeste mensen hopen op een betere toekomst, zegt oppositieleider Ishenbay Abdyrazakov. Wat er het afgelopen jaar in ons land gebeurd is, heeft die hoop volledig de bodem ingeslagen. Het parlement heeft zich openlijk en massaal gekeerd tegen president Bakiyev en zijn premier, Felix Kulov. De president heeft de bovenhand; hij liet vorige maand parlementsvoorzitter Omurbek Tekebaev aan de kant zetten.
Diefstal is een groot probleem geworden in het hele land. De politie doet haar werk niet. Winkeldiefstal kunnen ongestoord hun ding doen en veel Kirgiziërs zijn het afgelopen jaar ongestraft van hun land of uit hun huis gezet. Ook aan de corruptie - één van de voornaamste drijfveren van de revolutie - lijkt de nieuwe regering weinig te doen. Net als Akayev benoemt Bakiyev onbeschaamd topjobs in de ambtenarij en het bestuur met eigen familieleden.
Van de vrije pers waarvan de nieuwe regering tijdens haar wittebroodsweken de mond vol had, is nog niets te zien. Ze hebben hun beloftes niet vervuld, zegt parlementslid Melis Eshimkanov. De enige landelijke tv-zender KTR is nog niet onafhankelijke. De managers ervan zijn aangesteld door de president.
Ook bij het gerecht rommelt het. Openbare aanklager Azimbek Beknazarov, één van de voormannen van de opstand, werd aan de dijk gezet door Bakiyev. De grootste fout van de revolutionairen is geweest om meteen presidentsverkiezingen uit te schrijven in plaats van een interim-regering aan te stellen. Nu kan alleen een grondwetswijziging nog soelaas brengen, zegt Beknazarov. Maar de president verzet zich met hand en tand tegen een inperking van zijn macht en een hervorming van het gerecht.
Sinds de revolutie vorig jaar zijn drie parlementsleden vermoord. Jyrgalbek Surabaldiev werd op 10 juni neergeschoten en op 22 september was het de beurt aan Bayaman Erkinbaev. In oktober werd Tynychbek Akmatbaev doodgeschoten tijdens een ontmoetinf met gevangenen. De daders werden nooit gevat, maar volgens sommige ngo’s zit de regering achter de moorden. De toenemende criminaliteit heeft een desastreus effect op de economie. Veel zakenlui kiezen eieren voor hun geld en schrijven hun vermogen over naar buitenlandse rekeningen.
Wie is de volgende?, vraagt menig parlementslid zich af. Parlementslid Dooronbek Sadyrbaev. De vorige regering smeet mensen in de gevangenis, maar de huidige schiet om te doden.” (MM/ADR)