Klimaatakkoord nadert startpunt

Het verdrag kan nog niet in werking treden, omdat de zestig landen goed zijn voor slechts 48 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Het klimaatakkoord eist dat minstens 55 landen moeten ratificeren die samen verantwoordelijk zijn voor minimaal 55 procent van de uitstoot.

‘Wat ooit onmogelijk leek, lijkt nu onvermijdelijk’, zei VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon in een reactie. ’Ik hoop dat we nog voor het einde van dit jaar met trots kunnen terugkijken, wetend dat we de kans gegrepen hebben om ons gezamenlijke thuis te beschermen.’

Inspirerend

Kaisa Kosonen, beleidsadviseur Klimaat en Energiebeleid bij Greenpeace International, noemt het “inspirerend” om te zien dat zo veel landen het akkoord zo snel ratificeren. ‘De tijden zijn echt veranderd. Als je kijkt naar het proces destijds in Kopenhagen en je ziet waar we nu staan, nu het akkoord waarschijnlijk in werking zal treden, geeft dat het akkoord een zeer goede start.’

Tijdens de VN-Klimaattop (COP15) in 2009 in Denemarken, lukte het de wereldleiders niet om concrete stappen te zetten om de uitstoot te verminderen. Het Akkoord van Parijs verplicht regeringen om de temperatuurstijging op aarde onder de 2 graden Celsius te houden ten opzichte van het voor-industriële niveau. Ook moeten landen zich inzetten om de stijging nog meer te beperken, tot 1,5 graden.

Veel betrokkenen verwachten dat het verdrag voor het einde van het jaar, minder dan een jaar na ondertekening, geratificeerd zal zijn. Dat zou een record zijn, want nooit eerder trad een akkoord zo snel in werking.

Kleine eilandstaten

Onder de landen die geratificeerd hebben, bevinden zich enkele van de grootste uitstoters van broeikasgassen, inclusief China en de Verenigde Staten. Samen zijn zij goed voor meer dan een derde van de wereldwijde uitstoot.

Veel landen die vroeg ratificeerden, waren echter kleine eilandstaten voor wie de klimaatverandering een existentiële bedreiging is.

Veel landen die vroeg ratificeerden, waren echter kleine eilandstaten voor wie de klimaatverandering een existentiële bedreiging is. Hoewel deze landen steeds vaker te maken hebben met natuurrampen en de gevolgen van de stijgende zeespiegel, stelt hun CO2-uitstoot op wereldwijde schaal nauwelijks iets voor.

China, dat goed is voor iets meer dan 20 procent van de wereldwijde emissie, heeft beloofd voor 2030 de CO2-uitstoot terug te dringen tot 60 procent onder het niveau van 2005. De VS is van plan de emissie voor 2025 terug te dringen met 28 procent ten opzichte van het niveau in 2005.

Naar verwachting zullen ook Australië, Canada en de 28 lidstaten van de Europese Unie (EU) het akkoord ratificeren voor het einde van het jaar. Als dit daadwerkelijk gebeurt, treedt het verdrag vervolgens binnen dertig dagen in werking.

Fossiele brandstoffen

Volgens Nuttall is dit echter slechts een begin. Het klimaatakkoord is een overeenkomst om de klimaatverandering aan te pakken, maar de landen moeten het ook implementeren. Hoe dat op een goede manier kan gebeuren, zal het onderwerp zijn van de volgende klimaatconferentie (COP22) in Marokko.

Enkele obstakels dienen zich al aan, bijvoorbeeld daar waar handelsbeleid blijft botsen met klimaatactie. ‘Het is duidelijk dat elk beleid dat gericht is op het bevoordelen van fossiele brandstoffen, of dat verhindert dat landen prioriteit geven aan hernieuwbare energie, schadelijk is en geen steun meer moet krijgen’, zegt Kosonen. Ze verwijst onder meer naar een omstreden nieuwe handelsovereenkomst, het Trade in Services Agreement (TiSA).

Volgens gelekte documenten kan deze deal waarover de Europese Unie en 22 landen onderhandelen, de expansie van schone energie bedreigen en daarmee ook de afspraken in het Klimaatakkoord van Parijs.

‘De richting is duidelijk, en de wil is er’, constateert Nuttall. Hij vraagt zich echter af of de landen snel genoeg de gewenste actie kunnen ondernemen om de uitstoot op korte termijn terug te dringen. Kosonen benadrukt dat er geen tijd is om te berusten. ‘De tijd dringt. We moeten nu samen beslissen wat we willen’, zegt ze.