Kustdieren overleven nu ook in open zee, met dank aan plastic afval

Kustdieren hebben een manier gevonden om te gedijen in de open zee: ze klampen zich vast aan plastic afval en dobberen zo de open zee in. Op zo'n plastic “vlot” blijken ze vaak te kunnen overleven. Maar wetenschappers vrezen voor de gevolgen voor het mariene ecosysteem.

Kustdieren – het woord zegt het zelf – zijn dieren die in de nabijheid van kustgebieden leven. Het valt wetenschappers dan ook op dat ze soms worden aangetroffen in de open zee.

Dat komt blijkbaar omdat kustdieren drijvend plastic afval ‘koloniseren’. Zo kunnen ze afdrijven naar open zee en uiteindelijk overleven op afval dat zich in het midden van de oceaan bevindt. Dat schrijven wetenschappers in een artikel in Nature Communications.

‘De problemen van plastic gaan verder dan alleen inname en verstrikking’, zegt hoofdauteur Linsey Haram van het Smithsonian Environmental Research Center (SERC). ‘Het creëert kansen voor kustsoorten om op nieuwe plaatsen te overleven, iets dat we eerder niet voor mogelijk hadden gehouden.’

Drijvende vuilnisbelten

Drijvend plastic in zee komt vaak vast te zitten in gyres of ringvormige zeestromingen. Daar hopen ze zich na verloop van tijd op tot enorme afvalbergen.

De wereld telt minstens vijf van dergelijke drijvende vuilnisbelten. De meest bekende is die van het noordelijke deel van de Stille Oceaan, tussen Californië en Hawaï. Deze drijvende vuilnisbelt bevat ruim 79.000 ton plastics verspreid over een gebied van ongeveer 1,5 miljoen vierkante kilometer.

Een groot deel van het afval bestaat uit microplastics en is te klein om met het blote oog te zien. Op de grotere stuks, zoals afgedankte visnetten, boeien en plastic flessen, kunnen zeediertjes hun nieuwe thuis bouwen.

Nieuwe bewoners

Op het eerste gezicht lijkt dat misschien vrij onschuldig, maar toch maken de onderzoekers zich zorgen. De voormalige kustbewoners kunnen immers het bestaande ecosysteem in oceanen door elkaar schudden. De open zee heeft duizenden eigen soorten die nu plots te maken krijgen met nieuwe bewoners.

‘De kustsoorten gaan in competitie met de oceaanbewoners’, zegt Haram. ‘Ze strijden om dezelfde ruimte, om hetzelfde voedsel. En de gevolgen van deze interacties begrijpen we nog niet helemaal.’

Stormen

Verder is er ook nog de dreiging van invasieve soorten. Wetenschappers hebben dat al eerder waargenomen met Japans afval dat door een tsunami van Japan naar Noord-Amerika werd getransporteerd. Het betekende dat kustdieren nieuwe kustlijnen konden bereiken waar ze een invasieve soort vormden. Dat had soms verregaande gevolgen voor het plaatselijke ecosysteem.

Wetenschappers schatten dat het probleem nog zal toenemen. Naar verwachting zal de globale plasticberg nog groeien tot 25 miljard ton in 2050.

Stormen en orkanen zullen frequenter voorkomen door de klimaatverandering. Daardoor zal al dat plastic op zee – inclusief de eventuele nieuwe bewoners – op heel wat nieuwe plaatsen terechtkomen.

De onderzoekers concluderen dan ook dat dit een probleem is waar te lang geen aandacht voor geweest is. ‘Het kan nochtans het leven op land en in de oceanen grondig veranderen.’