Leren voor de rijken

Ook een hele resem Doemaleden kiest voor westers elite-onderwijs.

Ondanks de spiraal van botsingen en schimpscheuten tussen Rusland en het Westen over kwesties als Syrië, Oekraïne en homoseksualiteit, kiest de Russische machtselite toch vaak voor westerse topscholen.

Zo schreef voormalig burgemeester van Moskou Joeri Luzjkov zijn dochters in op een Londense kostschool en studeert Jekaterina Lavrova (dochter van minister van Buitenlandse Zaken Sergej) momenteel aan Columbia in New York.

Een andere grote naam is Vladimir Jakoenin, hoofd van de Russische spoorwegen: zijn kinderen bekleden topfuncties in de financiële en immobiliënsector in Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk, zijn kleinkinderen gaan er naar school. Als trouwe bondgenoot van Poetin staat hij momenteel op zowel de Amerikaanse als de uitgebreide Europese sanctielijst.

Verder kiest ook een hele resem Doemaleden kiest voor westers elite-onderwijs. Veel Russische oppositiebloggers vinden dat dit getuigt van ‘antipatriottisme’ en ‘minachting voor Rusland’.

Toch lijkt het er niet op dat de gediplomeerden massaal met “typisch westerse” waarden naar huis terugkeren – met uitzonderingen als advocaat, anti-Kremlinactivist en voormalig kandidaat-burgemeester van Moskou Aleksej Navalny, die terugkeerde van Yale University met een onwrikbaar geloof in de vrije markt en het recht op wapenbezit.

Ook in China is het westerse hoger onderwijs meer en meer in trek, al gaat het hier nog steeds om een kleine minderheid. Chinezen die in het buitenland gaan studeren en vervolgens terugkeren (ongeveer een derde) worden ‘haigui-pai’ genoemd – ‘zeeschildpadden’. Zij zijn bijzonder in trek op de Chinese arbeidsmarkt.

De meest succesvolle van hen is wellicht Victor Koo, die een diploma van Berkeley heeft: hij is de man achter Youku-Tudou, het Chinese alternatief voor Youtube. Voormalig minister van Buitenlandse Zaken Yang Jiechi studeerde internationale relaties in het Britse Bath en economie in Londen, procureur-generaal Cao Jianming bezocht de universiteit van Gent.

Het was Deng Xiaoping, de grote hervormer die Mao opvolgde aan het hoofd van de Chinese Volksrepubliek, die de eerste aanzet gaf tot die opleidingsmigratie met zijn beslissing in 1978 om een aanzienlijk aantal studenten buiten de grenzen naar school te sturen. Zelf was Xiaoping in de jaren twintig in het kader van een leer- en werkprogramma naar Frankrijk getrokken, en had hij ook een kleine twee jaar in Moskou gestudeerd, aan de Sun Yat-sen-universiteit voor ‘Chinese revolutionairen’ die de Sovjet-Unie had ingesteld om de communistische revolutie in het grote buurland op haar oostflank te bevorderen.