Libanese ziekenzorg in chaos door exodus artsen

De economische crisis in Libanon leidt ertoe dat grote aantallen gezondheidswerkers stoppen met hun werk en op zoek gaan naar betere kansen in het buitenland. Medische instellingen blijven onderbemand achter, de zieken staan in de kou.

Aan een van de grootste ziekenhuizen in de Libanese hoofdstad staan enkele wanhopige ouders samen. Ze zoeken hulp voor hun zieke kinderen, terwijl de bedden binnen op de spoedafdeling van de pediatrie leeg staan.

Er zijn niet genoeg verpleegkundigen om de afdeling open te houden dus is het personeel genoodzaakt om zieke baby’s weg te sturen, vertelt afdelingshoofd Elie Choueiry. Het land kent een ware exodus van medisch personeel en dat zet het gezondheidssysteem in Libanon zwaar onder druk.

‘Kinderen sterven omdat er niemand is om ze te verzorgen’, zegt Choueiry van het ziekenhuis Hotel-Dieu de France in Beiroet. Op zijn kinderafdeling herinneren enkel nog de kleurrijke muren aan de jonge patiënten van weleer.

‘Dit is een dramatische en catastrofale situatie’, zegt hij.

Economie in vrije val

De economie van Libanon bevindt zich in een vrije val sinds 2019 en de munteenheid heeft meer dan 90 procent van de waarde verloren, waardoor bijna driekwart van de Libanese bevolking in armoede is terechtgekomen. Veel artsen en verpleegkundigen zoeken betere kansen op in het buitenland.

De Libanese medische sector was ooit een van de beste in het Midden-Oosten. Nu staat hij op instorten omdat ziekenhuizen en operatiekamers worstelen met een tekort aan personeel, bovenop de al bestaande financiële problemen en andere tekorten.

MEEST GELEZEN

• 1
  Schrijfster Tuly Salumu: ‘Dat gekwetste kind van toen ben ik nog altijd’
• 2
  1 jaar burgeroorlog in Soedan: land loopt leeg, geweld duurt voort
• 3
  VN-baas roept op tot schuldverlichting voor arme landen: ‘catastrofe aan de gang’

Medici trekken weg

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schatte in september 2021 dat bijna 40 procent van de Libanese artsen en bijna 30 procent van de verpleegkundigen sinds oktober 2019 andere oorden hebben opgezocht.

Een van de grootste en meest gekende ziekenhuizen van het land zag 133 van de 500 verpleegsters vertrekken sinds het begin van de crisis.

Volgens Sharaf Abou Sharaf, het hoofd van het artsensyndicaat, is nog meer medisch personeel bezig met het papierwerk met het oog op emigratie.

Veel medici die vertrekken zijn hoog opgeleid. Het gaat om chirurgen, spoedartsen en andere specialisten, weet Sharaf. Bij gebrek aan die deskundigen worden medische centra gedwongen om de deuren te sluiten.

Ziekenhuis Hotel-Dieu de France, een van de grootste en meest gekende ziekenhuizen van het land zag 133 van de 500 verpleegsters vertrekken sinds het begin van de crisis.

‘Families met zieke kinderen proberen wanhopig een plek te vinden in een van de hospitalen’, zegt Choueiry. Bovendien hebben veel ziekenhuizen de laatste jaren problemen ondervonden om aan de nodige vaccins te geraken. ‘Een grote groep kinderen is dus niet ingeënt tegen ziektes die te voorkomen zijn.’

Devaluatie

Gezondheidswerkers zeggen dat ze het moeilijk hebben sinds de sterk gedevalueerde munt hun inkomen deed dalen. Bovendien raken ze overbelast door de toegenomen werkdruk, waardoor ook patiënten in gevaar komen.

Door de zwarte markt is de koers van het Libanese pond gezakt van 1500  tot 28.000 pond per dollar.

Verpleegkundigen worden vandaag door ziekenhuizen gevraagd om voor twintig patiënten tegelijk te zorgen. Volgens Rima Sassine Kazan, de voorzitter van de Orde van Verpleegkundigen, is dit in strijd met de richtlijnen van de Orde die een maximum van zeven patiënten per verpleegkundige aanbevelen.

‘De braindrain in de gezondheidszorg brengt de gezondheid van miljoenen mensen in gevaar en de sector moet dringend gereanimeerd worden’, zegt een medicus die liever anoniem wilde getuigen.

Dokters en ander ziekenhuispersoneel hebben in mei twee dagen gestaakt uit protest tegen het beleid van de Centrale Bank. Enkel spoedgevallen en dialyse-patiënten kregen die dagen toegang tot de ziekenhuizen.

Het Libanese pond is officieel gekoppeld aan een koers van 1500 per dollar, maar de veelgebruikte zwarte marktkoersen hebben dat laten zinken tot 28.000 - een ongelijkheid met een dramatische impact op uitgaven en lonen.

Uittocht stoppen

Het ministerie van Volksgezondheid zou naar verluidt bezig zijn met een plan om de uittocht van gezondheidswerkers te stoppen.

Minister van Volksgezondheid Firas Abiad zei dat ‘het plan meer investeringen in de gezondheidsinfrastructuur inhoudt, naast eerlijke lonen voor werknemers en het creëren van een goede algemene werkomgeving die hen zal aanmoedigen om in het land te blijven.’

Ondertussen vertelt verpleegster Manal Zeiter (32), dat ze er nooit aan had gedacht dat ze Libanon ooit zou verlaten, maar dat de financiële crisis haar heeft gedwongen om haar levensplan om te gooien.

Vorig jaar is ze vertrokken naar België waar ze, naar eigen zeggen, op zoek ging naar een meer stabiele omgeving waar ze niet ‘voortdurend angsten moest uitstaan over de veiligheid van haar kinderen en waar ze gewoon gefocust kan zijn op haar werk.’

Stijgende kosten

De gezondheidscrisis wordt op de spits gedreven vanwege een tekort aan medicatie en ander medisch materiaal. Op de sociale media doen steeds vaker oproepen de ronde voor bloed of basisgeneesmiddelen zoals pijnstillers.

Sommige mensen zien geen andere uitweg dan zich tot alternatieve geneeswijzen te wenden.

Ook dokterskosten zijn omhoog gegaan, wat de armste bevolking weer hard treft omdat zij hierdoor soms uitstellen om een dokter te zien, of gewoon niet gaan vanwege de hoge kost.

Omdat de waarde van het Libanese pond is gekelderd, bieden sommige ziekenhuizen hun rekeningen aan in dollars, waardoor de kosten weer stijgen.

Sommige mensen zien geen andere uitweg dan zich tot alternatieve geneeswijzen te wenden, het enige dat ze zich nog kunnen veroorloven.

Joumana Al Karim, een 40-jarige vrouw uit Beiroet, kreeg de diagnose van een hernia na een zware val en zou aanvankelijk geopereerd worden. ‘Ik kon niet lopen of slapen vanwege de ondraaglijke pijn in mijn been’, zegt Al Karim, die lesgeeft op een privéschool.

‘Ik kon de operatie niet ondergaan omdat het ziekenhuis de dag dat ik ingepland stond, zonder stroom zat - gelukkig zorgde dit ervoor dat ik ben ontsnapt aan de enorme rekening die me anders te wachten stond voor mijn operatie.’

Ze probeert het nu te doen met kruidengeneesmiddelen omdat ze geen geld meer heeft voor zowel pijnstillers, noch voor een nieuwe consultatie bij een arts.

‘De kruidengeneeskunde helpt me niet, maar ik probeer tenminste iets te doen - iets dat ik me wel kan veroorloven’, zegt ze.

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters News Foundation