Liberalisering ether in een stroomversnelling
Muddassir Rizvi
14 oktober 2003
Het wordt druk in de Pakistaanse ether. Twee private radiostations die al enkele jaren uitzonden in heel Pakistan, hebben in vijf grote steden het gezelschap gekregen van een lokale radio. Andere initiatieven volgen binnenkort, want in maart hebben niet minder dan 28 lokale radio's een licentie gekregen. Dat aantal zal binnen afzienbare tijd tot ongeveer honderd stijgen. De regering wil ook 25 tv-zenders toelaten. Voorlopig zijn het commerciële ondernemingen die van die plotse vrijheid in de ether profiteren. Maar ook actiegroepen zien hun kans.
De gewone Pakistaan is vooral opgezet met het bredere muziekaanbod dat de explosie van het aantal radiostations meebrengt. Shahzad Nasir, een twintiger in Islamabad, zegt dat hij door de keuze uit drie stations eindelijk een beetje op de hoogte kan blijven van wat er in de internationale muziekwereld omgaat. Je leert ook goede Pakistaanse groepen kennen, voegt hij eraan toe. Ik wist niet dat Pakistan zoveel talent in huis had.
Pakistaanse actievoerders dromen van nieuwe tijden in de politiek. Lokale zenders kunnen volgens hen helpen de burgers beter te informeren en ook nauwer toekijken op het werk dat de bestuurders van het land afleveren. De radiozenders die in maart een vergunning kregen, hebben ook de toelating gevraagd om nationale nieuwsprogramma’s te maken. Maar de PEMRA, de overheidsinstantie die het gebruik van de ether regelt, vindt dat lokale zenders zich moeten beperken tot plaatselijk nieuws dat onmiddellijk bruikbaar is voor alle luisteraars. De stations mogen maar actief zijn binnen een straal van 30 kilometer. Het nieuwe etherbeleid moet de democratie bevorderen, maar de vrije radio’s zijn volgens de PEMRA alleen een instrument om de basisdemocratie beter te doen functioneren.
De liberalisering van de elektronische media heeft tot hiertoe alleen commerciële initiatieven aangetrokken: de licenties die in maart werden verdeeld, werden per opbod toegekend. Maar enkele ngo’s hebben toch de weg al gevonden naar de studio’s. Het Netwerk voor Consumentenbescherming heeft bijvoorbeeld Radio FM al zover gekregen dat de zender een serie programma’s de ether instuurde over de rechten van consumenten. De Vereniging voor de Bescherming van de Rechten van het Kind kreeg 30 seconden zendtijd voor een spotje tegen kinderarbeid. Ook de regering gebruikt de radiozenders om het gebruik van condooms aan te moedigen.
Ook het Pakistaanse tv-landschap staat voor een revolutie. Nu kunnen kijkers via de kabel een zestal zenders ontvangen, die allemaal vanuit het buitenland opereren. Het populairste station, Geo, is in handen van de Jang Group, de grootste uitgever van het land. In regeringskringen is te horen dat alle stations binnenkort de toelating zullen krijgen om in Pakistan zelf aan de slag te gaan. Daarnaast zullen ook nieuwe initiatieven een kans krijgen.
Dat is een hele verandering, want tot vorig jaar had de overheid het monopolie op alle audiovisuele uitzendingen media van op Pakistaans grondgebied. De Pakistan Television Corp en de Pakistan Broadcasting Corp brachten wat er van staatszenders kan worden verwacht: saaie en eenzijdige berichtgeving. De Pakistaanse pers biedt wel een tegengewicht, maar een totale oplage van amper twee miljoen lezers kunnen de dagbladen geen echte massamedia worden genoemd. Veel inwoners van Pakistan luisteren of kijken naar de BBC en andere buitenlandse zenders om zich een beeld te vormen van wat er in hun land gaande is.