Licht op groen voor arbeidsvrijheid
Lukas De Vos
09 oktober 2015
De Europese Raad en het Europees Parlement willen gedwongen arbeid zo snel mogelijk de wereld uithelpen. Ze nemen het protocol over dat de Internationale Arbeidsorganisatie in juni vorig jaar in Genève heeft aangenomen op haar 103de zitting. Dat bericht Lukas De Vos vanuit het Europees parlement in Straatsburg.
Dat protocol vult het verdrag aan dat in 1930 werd vastgelegd om elke vorm van gedwongen arbeid te bannen. Het gaat daarbij om fysiek of administratief misbruik, misleidende selectie- en aanwervingsvoorwaarden (loon, taakomschrijving, e.d.), vormen van slavernij, en bedrieglijke praktijken.
In Europa lijden nog 880.000 mensen onder deze knevelarij. Vooral onderdanen van het vroegere Oostblok en van de voormalige Sovjet-Unie zijn de slachtoffers.
De vormen van misbruik verschillen. In Kazachstan bijvoorbeeld gaat het om landbouw, in België hoofdzakelijk om gedwongen prositutie of misbruiken in de bouw en, minder, in de horeca.
Bekend zijn gevallen van met valse beloften in Rusland geronselde meisjes, die een baan als hostess wordt voorgespiegeld, maar zodra ze in het Westen aankomen moeten ze hun reis zelf betalen, en belanden achter een raam ‘om hun pooier te kunnen afbetalen’.
Wie wil ontsnappen wordt afgedreigd of mishandeld. In grote steden als Brussel of Antwerpen gaat het ook om georganiseerde bedelarij. Mensen met een gebrek of beperking worden daarbij ingezet door Roemeense of Albanese bendes.
Gedwongen arbeid hangt nauw samen met mensenhandel en mensensmokkel.
Een aanbeveling van het Europees parlement – het eerste verslag van Helga Stevens (NVA) – is vrijwel unaniem aangenomen, er waren amper 5 tegenstemmers. Het Europees parlement bevestigt daarmee het voornemen van de Raad om tegen eind 2016 het IAO-protocol te doen ratificeren door alle lidstaten (alleen Denemarken heeft een uitzondering).
De ratificatie gaat voor op Europese wetgeving. Europa zelf is niet bevoegd voor de wet, dat moeten de lidstaten afzonderlijk doen.
De kern is gerechtelijke samenwerking, met onder meer inschakeling van Europol, Eurojust, en verplichte uitwisseling van gegevens. Gedwongen arbeid hangt nauw samen met mensenhandel en mensensmokkel.
Na ratificatie moet elke lidstaat een nationaal actieplan ontwikkelen. De duur van de overgangsperiode is nog niet bekend. Nieuw is ook dat slachtoffers automatisch rechtsmiddelen (zoals een pro deo advocaat), schadeloosstelling en verhaalmechanismen zullen krijgen.