Lijfstraffen in de lift in Iran

Het lijkt erop dat Iran de islamitische wetten steeds strenger toepast sinds de hardliner Mahmoud Ahmadinejad in 2005 president werd. “We maken ons zorgen over het stijgende aantal executies in Iran en over recente amputaties, een bijzonder wrede en brutale straf”, zegt een Irankenner van Human Rights Watch die liever niet bij naam genoemd wordt.
Vorige week werden in het zuiden van het land bij vijf veroordeelden de rechterhand en linkervoet afgehakt. In 2007 werden bijna dubbel zoveel mensen opgehangen als het jaar daarvoor. De Iraanse regering argumenteert dat dergelijke straffen nodig zijn om andere misdadigers af te schrikken, maar er is nooit een verband met dalende misdaadcijfers aangetoond.

Kritiek van binnen en buiten de grenzen

“Er is duidelijk sprake van een verslechtering van de mensenrechtensituatie in Iran,” zegt nobelprijswinnares Shirin Ebadi vanuit Teheran. “Ik wil er iedereen aan herinneren dat dergelijke wetten en straffen er gekomen zijn na de islamitische revolutie. We hebben al herhaaldelijk opgeroepen tot een herziening van de strafwetgeving. Maar jammer genoeg hebben we nog geen reactie van de regering gezien.”
Eind 2007 veroordeelden ook de Verenigde Naties de mensenrechtenpolitiek van Iran. In de resolutie riep de Algemene Vergadering van de VN Iran op om alle wrede praktijken te stoppen en drukte ze haar “zeer ernstige bezorgdheid” uit over folteringen, zweepslagen, amputaties, publieke terechtstellingen, steniging, de executie van minderjarigen en de gewelddadige onderdrukking van vrouwen.
De Iraanse regering voert aan dat het om een binnenlandse aangelegenheid gaat waar andere landen of organisaties niets mee te maken hebben. Maar daar zijn de activisten het niet eens mee. “Mensenrechten zijn een zaak die over de grenzen gaat,” zegt Ebadi. “De Iraanse regering klaagt ook de schendingen van mensenrechten in Palestina en andere landen aan. Dus mogen mensen uit andere landen ook hun mening geven over de mensenrechtensituatie in Iran.”

Heerschappij van angst

Veel waarnemers in Teheran denken dat het stijgende gebruik van de buitengewoon harde straffen gezien moet worden in een bredere context van de sociale, politieke en economische crisis waarin Iran zich bevindt. “De huidige regering gelooft in de islamitische methode om ‘te leiden door angst’. Ze zijn ook bang voor een fluwelen revolutie”, zegt Issa Saharkhiz, een prominente journaliste en politiek analiste in Teheran. “De regering denkt dat ze enkel via angst, politieke verdrukking en beknotting van de persvrijheid de groeiende ontevredenheid de baas kan worden.”
“Die denkwijze verklaart de zware en gewelddadige straffen, onder meer voor politici, journalisten en activisten”, zegt Saharkhiz. “Van bij het begin was duidelijk dat Ahmadinejad een hardere lijn zou aanhouden, maar niemand kon weten dat het zo erg zou worden. “
“De hele maatschappij wordt gewelddadiger, en dat blijkt ook tijdens confrontaties op straat,” zegt Asieh Amini, een activiste van Stop de Steniging Voorgoed, een campagne in Teheran. “Er wordt fysiek geweld gebruikt tegen activisten, studenten, arbeiders, leerkrachten en vooral ook tegen vrouwen.”