Malawi commercialiseert landbouw in strijd tegen honger

Een rapport van de overheid van Malawi, de Afrikaanse Unie en het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties (VN) stelt dat er jaarlijks 597 miljoen dollar nodig is om alle kinderen in Malawi te kunnen voeden.

In Malawi zijn 1,4 miljoen kinderen vandaag nog steeds ondervoed. Om iets aan die alarmerende cijfers te doen hebben de Malawische overheid en de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) verschillende initiatieven voorbereid op het vlak van een verbeterde landbouw en meer voedselzekerheid.

Preventief ondervoeding aanpakken

Landbouw is de eerste pijler in de strijd tegen de ondervoeding, vindt Erica Maganga van het ministerie van Landbouw, Irrigatie en Waterontwikkeling van Malawi. ‘Landbouw is ook de sleutel om extra kosten te vermijden die gepaard gaan met het behandelen van de gevolgen van ondervoeding.’

De vertegenwoordiger van de FAO in Malawi, Florence Roll, is het met haar eens. ‘Daarom is het zo belangrijk om in te zetten op landbouwprogramma’s die leiden naar meer voedselzekerheid en naar bewustzijn rond voedingswaarde’, zegt ze.

Enkele van die programma’s lopen al een tijd en blijken aan te slaan. Zo werkt Malawi sinds 2008 samen met de FAO rond een preventief programma dat gezinnen met kleine kinderen tussen 6 en 24 maanden informeert en opleidt om de voedingswaarde van producten beter te leren kennen en ondervoeding te voorkomen.

Andere programma’s die onder meer tot stand kwamen in samenwerking met de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking focusten op productie en voedselzekerheid.

Steun van Vlaanderen

Vanaf december 2015 voorziet Vlaanderen opnieuw in financiële steun aan de FAO. Met de nieuwe projectsteun wil de Vlaamse overheid gedurende vier jaar inzetten op capaciteitsversterking van kleinschalige boeren in de districten Kasungu, op 100 kilometer van de hoofdstad Lilongwe, en Mzimba, in het noorden van Malawi.

Naast de ondersteuning van kleine boeren wordt er gewerkt aan een meer marktgeoriënteerde landbouwproductie.

Afhankelijk van de noden zullen de boerengroepen op maat ontwikkelde trainingen krijgen rond marktgerichte productie. Er zal aandacht gaan naar het bevorderen van de toegang tot marktinformatie, het versterken van boerengroepen, het linken van boeren met markten en het opzetten van infrastructuur voor het verzamelen, verwerken en opslaan van de productie.

Lof

Het voorliggende programma is de derde fase van de samenwerking van Vlaanderen met de FAO.

Volgens Soka Chitaya, de projectmanager in Kasungu, heeft het programma rond productie en voedselzekerheid in de afgelopen jaren de gezondheid van veel kinderen in deze wijk sterk verbeterd. ‘Voordat het programma hier begon, waren veel baby’s ziek. Moeders – de meeste van hen zijn boerenvrouwen – zagen hun inkomsten afnemen als ze hun kinderen moesten verplegen en minder konden werken in de tuinen’, zegt Chitaya. Dat is volgens hem heel anders nu.

Ook Kondwani Phiri (32), moeder van vier, heeft niets dan lof voor het programma. ‘Dit project heeft mijn leven veranderd. Mijn kinderen zijn gezond en gelukkig, want ik weet nu wat ik moet aanplanten in mijn tuin om een voedzame maaltijd op tafel te zetten voor mijn familie’, zegt Phiri terwijl ze het eten klaarmaakt voor haar gezin.

Wat haar wel zorgen baart is het eventuele uitblijven van de regens dit jaar. Dat zou betekenen dat ze alle winsten van de afgelopen jaren opnieuw zou verliezen.

El Niño

Malawi is een van de landen in Afrika waarvan verwacht wordt dat het droogte zal krijgen in de centrale regio’s en overstromingen in de zuidelijke regio’s als een gevolg van El Niño. El Niño is een natuurlijk fenomeen waarbij hitte uit de oceanen de wereldwijde weerpatronen beïnvloedt. Het fenomeen komt gemiddeld om de 7 tot 8 jaar voor, maar de klimaatverandering zwengelt het effect aan.

Loveness Matola, een andere moeder, verwacht een moeilijk landbouwjaar omdat volgens haar de regens nu al op zich laten wachten. Toch blijft ze positief. ‘Ik maak mij niet al te veel zorgen want ik weet nu hoe ik voedzaam voedsel moet doen groeien in mijn tuin’, zegt ze.

Voedzame pap

Met de steun van voorlichters, gezondheidsassistenten en vrijwilligers hebben Phiri en Matola, samen met veel andere moeders, geleerd hoe ze met drie of vier ingrediënten uit de tuin een voedzame pap kunnen maken.

De pap bevat zetmeel zoals aardappelpuree, cassave of maïsmeel, eiwitten zoals bonen, meel van pindanoten, vis- of vleespoeder of geitenmelk. Dat wordt gemengd met plantaardige bestanddelen zoals pompoen en bladgroenten en tenslotte essentiële vetten zoals avocado-olie. Om de kinderen ook iets te geven uit de vijfde groep voedingsmiddelen worden mango of andere vruchten aangeraden.

Naast deze basisopvoeding in de voedingsleer zetten de FAO en de Malawische overheid ook in op de verbetering van voeding op school en op de organisatie van moestuinen in de scholen.

Landbouw is een van de belangrijkste pijlers van de Malawische economie. 85 procent van de bevolking leeft in rurale gebieden en de sector is goed voor meer dan 80 procent van de tewerkstelling in het land.

De landbouwsector bestaat voornamelijk uit kleinschalige producenten. Meer dan 70 procent van de boeren cultiveren op minder dan 1 hectare grond en voor een belangrijk deel van hen is die productie onvoldoende om aan de levensnoodzakelijke behoeften te voldoen. Bovendien telen kleine boeren in Malawi hoofdzakelijk mais, wat leidt tot een zeer eenzijdig voedingspatroon.

Malawi behoort tot de groep van de minst ontwikkelende landen en staat gerangschikt op de 174ste plaats volgens de Human Development Index (2014). De helft van de mensen in Malawi leeft onder de armoedegrens. Volgens schattingen van de VN lijdt 1 op de 2 kinderen onder de vijf jaar in Malawi aan chronische ondervoeding met groeiachterstand als gevolg.