Mali op rand van burgeroorlog

Afgelopen zaterdag braken in het noorden van Mali, in de stad Kidal, gevechten uit tussen Toeareg-opstandelingen en het Malinese leger. De rebellen namen tientallen ambtenaren gevangen, en premier Moussa Mara, die ter plekke was, verklaarde zijn land ‘in staat van oorlog’. Het Malinese leger is op weg naar het conflictgebied.

  • ©CC Aysha Bibiana Balboa CC BY-NC 2.0 De Malinese overheid en Toeareg raken slaags ©CC Aysha Bibiana Balboa CC BY-NC 2.0

De Toeareg eisen al decennialang meer autonomie van de Malinese overheid in Bamako, en hun laatste grote rebellie eindigde in 2012, toen beide partijen onder leiding van een Franse troepenmacht een tijdelijk staakt-het-vuren ondertekenden. De Toeareg kregen in ruil de garantie dat er verregaande onderhandelingen over autonomie zouden komen.

De gesprekken slepen echter aan, en het oplaaiende geweld lijkt een direct gevolg te zijn van uitblijvende concrete resultaten.  Het conflict barstte niet toevallig los op het moment dat premier Moussa Mara net in Kidal was; de premier trad pas vorige maand aan en maakte net zijn eerste ronde in de regio.

Aanstichters

Het is echter niet helemaal duidelijk wie het huidige conflict begon. De overheid legt de schuld bij de Toeareg, maar die wijten het geweld aan de regeringstroepen, die volgens hen als eerste het vuur openden. Kidal is traditioneel een Toeareg-bolwerk.

Attaye Ag Mohammed, een lokale woordvoerder van de Nationale Beweging voor de Bevrijding van Azawad (MNLA), de dominante Toeareg-militie, beschuldigt de overheid ervan leugens te verspreiden: ‘Ze (de Malinese overheid) kunnen zeggen wat ze willen. Ze proberen gewoon het Malinese volk te bedriegen.’

Wie de aansteker ook is, bij de clash tussen regeringstroepen en Toeareg-rebellen vielen zo’n 36 doden, en het Malinese leger moest zich terugtrekken naar zijn basis buiten de stad. De Toeareg slaagden er in zo’n dertig ambtenaren gevangen te nemen, die ze maandagavond overigens al vrijlieten.

Volgens de Toeareg gaat het om een “humanitaire geste”, al had Frans president François Hollande eerder op de dag tot vrijlating opgeroepen. Frankrijk handhaaft een grote troepenmacht in de regio.

Internationale reacties

Internationaal roepen partners ondertussen op de kalmte te bewaren en het conflict niet te doen escaleren. VN-vredesmacht MINUSMA was in Kidal aanwezig toen het geweld uitbrak, maar kon niet reageren omdat de legermacht in volle opbouw is. Er zijn nog maar zo’n 7000 van de geplande 13.000 troepen aanwezig.

De VN-missie vraagt beide partijen geen geweld te gebruiken waar de burgerbevolking het slachtoffer van kan worden,  en dringt samen met de Verenigde Staten aan op een hervatting van de vredesgesprekken. De VS waarschuwen ook voor verdere escalatie van het geweld.

Kolonel Gilles Jaron, van de Franse troepenmacht, verklaarde ondertussen niet te zullen ingrijpen in het conflict. ‘We zijn hier niet met betrekking tot spanningen tussen de Malinezen’, aldus de kolonel. ‘Onze rol in Mali is gewapende terroristische groeperingen te bestrijden.’

Lang verleden

Het opflakkerende geweld tussen de noordelijke Toeareg-stammen en het centrale gezag in Bamako gaat terug tot 1962, toen de Toeareg voor het eerst tegen de regering in opstand kwamen. De rebellie werd na twee jaar de kop ingedrukt, maar bleef smeulen, en een duurzaam compromis werd nooit bereikt.

De laatste oorlog tussen de twee fracties dateert uit 2012, toen de Libische burgeroorlog tot een grote verspreiding van wapens en munitie in de Sahara-regio leidde. Een Toeareg-alliantie, de MNLA, wist daardoor met steun van radicale islamitische milities delen van noordelijk Mali te veroveren.

Die milities, zoals Al-Mourabitoun en Al Qaida in de Islamitische Maghreb (AQIM), verzamelden zich na de val van Khaddafi in de regio en wisten meerdere overwinningen op de Malinese regeringstroepen te behalen. Ze keerden zich uiteindelijk tegen het MNLA en kaapten de nieuw uitgeroepen Toeareg-staat Azawad.

Een Franse troepenmacht greep daarop in. AQIM en Al-Mourabitoun trokken zich terug in de Sahara, en het MNLA herbewapende zich. In de nasleep van het conflict ondertekenden Mali en het MNLA het onderhandelingsakkoord over de autonome bevoegdheden voor Azawad.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.