Media weigeren ongevraagd werk van oorlogsverslaggevers

Sinds het begin van de Arabische Lente en het uitbreken van de oorlog in Syrië in 2011 krijgen reporters te maken met een toename van de gevaren verbonden aan hun beroep. Die gevaren gaan van ontvoering en opsluiting tot zelfs moord.

Deze situatie heeft niet enkel invloed op individuele journalisten maar tast de hele mediasector aan.

Foto uit oorlogsgebied

Steeds meer mediabedrijven doen tegenwoordig een beroep op (lokale) journalisten die freelance voor hen werken.

Om meer veiligheid te garanderen voor deze arbeidsgroep werd in februari 2015 de ACOS opgericht (A Culture of Safety Alliance), een coalitie van organisaties zoals het Freelance Frontline Register (FFR), het Committee to Protect Journalists (CPJ) en grote mediagroepen, om meer veiligheid aan freelancejournalisten te kunnen garanderen.

‘Als je freelancer bent, komt het er op neer dat je geld moet verdienen, ook al gaat dat om enkele tientallen euro’s voor een foto uit oorlogsgebied’, zegt Emma Beals, freelancejournalist en lid van de raad van bestuur van FFR. ‘Vaak gaat je betaling nog gepaard met veel gedoe en duurt het weken of maanden eer je iets ontvangt. De meeste nieuwsorganisaties weigeren ook om een verzekering voor je te betalen als je freelance bent.’

Slecht beveiligd op pad

‘Er zijn talrijke verhalen van freelancers en lokale journalisten die moeten onderhandelen over hun betaling om veiligheidsmateriaal te kunnen aankopen, een goede vertaler te kunnen inhuren en een gepantserde wagen’, zegt Courtney Radsch, directeur van CPJ. ‘Nieuwsagentschappen hebben de morele verantwoordelijkheid om freelancers op dezelfde manier te behandelen als hun vaste medewerkers’, zegt Radsch.

‘Als freelancers niet op tijd betaald worden, moeten ze bepaalde kosten voor veiligheid zelf voorschieten met als gevolg dat ze vaak minder beveiligd op pad gaan’, zegt Beals.

Reuters en CNN

Om zulke praktijken tegen te gaan hebben meer dan 85 organisaties bij ACOS de Freelance Journalists Safety Principles, ondertekend, een overeenkomst waarin veertien principes staan die freelancejournalisten beter moeten beschermen.

Bij de ondertekenaars zijn grote mediaorganisaties als Bloomberg, Guardian News and Media Group, Agence France-Presse (AFP), Reuters en CNN.

Geen ongevraagd materiaal aanvaarden

Aanvullend hebben verschillende nieuwsagentschappen besloten om geen ongevraagde stukken te aanvaarden van freelancers die in gevaarlijk gebied werken.

‘Sinds de gevaren van het vak groter zijn dan de opbrengsten, hebben verschillende mediagroepen waaronder het agentschap AFP afgesproken om geen materiaal van freelancers en lokale journalisten meer te aanvaarden dat niet van tevoren is afgesproken.’

‘De bedoeling is om op termijn een veiligheidsnet voor journalisten en mediaorganisaties te creëren, met name in landen met een groot veiligheidsrisico zoals Irak, Pakistan, Afghanistan en Syrië.’

Arabische Lente

‘Het zal nog wat tijd vragen en hoe dan ook een culturele verschuiving met zich meebrengen in de mediasector’, zegt Beals. Dit komt bovenop de andere zware hervormingen die de media in de afgelopen decennia al heeft moeten doormaken.

‘Vroeger waren er minder kranten, minder televisiezenders en minder tijdschriften en ze hadden grote budgetten om mee te werken’, zegt Beals. ‘Nu heb je veel meer nieuwsproductie maar ze realiseren die met veel minder geld. Freelancers hebben meer kanalen om voor te werken, maar de meesten doen dat voor veel minder inkomsten.’

‘Oorlogen waren vroeger minder toegankelijk en er gingen enkel zwaar beveiligde journalisten naartoe om er verslag over te doen. De Arabische Lente heeft dit allemaal veranderd’, zegt Beals. ‘Oorlogsgebied is veel toegankelijker geworden.’