Meer dan helft Braziliaanse gezinnen in schulden
Sofie Coen
06 juni 2013
Braziliaanse gezinnen hebben nog nooit zo diep in de schulden gezeten als op het einde van het eerste trimester dit jaar. Dat meldt de Brazilaanse krant O Globo. De Braziliaanse Centrale Bank zegt dat de schuldindex in maart van 43,79 naar 43.99 procent steeg. Dat betekent dat de gezinnen bijna de helft van hun jaarlijks inkomen aan financiële instanties moeten betalen.
De mogelijkheid om meer krediet te verkrijgen voor het gemiddelde Braziliaanse gezin, ligt mee aan de basis van de economische boom die het land meemaakte. (zie grafiek)
Daardoor steeg de koopkracht van gewone gezinnen en werd de middenklasse in Brazilië steeds groter. Dat blijkt uit een onderzoek van de Associatie Paulista van Supermarkten (APAS). Daarnaast toonde ze ook aan dat meer dan de helft van de gezinnen meer uitgeven dan ze verdienen. Het consumptiegedrag dat de economie mee aanzwengelde, lijkt hen nu in te halen.
Kredietkaarten
De redenen waarom families in schulden raken, zijn uiteenlopend. Maar in de eerste plaats is het opvallend hoe gemakkelijk gezinnen aan kredietenleningen raken. Van 2005 tot nu steeg het aantal leningen van 28.1 naar 54.1 procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Gedurende tien jaar ontwikkelde de markt zich constant, wat bedroeg tot de Braziliaanse groei. (zie grafiek)
Maar volgens specialisten is het mogelijk dat dat percentage opnieuw zal dalen. ‘Eind vorig jaar stegen de wanbetalingspercentages enorm, vooral voor ongedekte schuld’, zegt economist Bruno Funchal van FUCAPE Business School in Brazilië. ‘De schulden die de gezinnen maken, moeten ooit betaald worden in de toekomst,’ zegt hij.
De directeur van Economie en Onderzoek van APAS, Martin Paiva vertelt de Braziliaanse krant The Rio Times dat ‘de consumenten een glimp van de economische stabiliteit opvingen en dus de kans zagen om goederen te bezitten die ze anders niet hadden.’ Om te kunnen genieten van luxegoederen, gaan de Brazilianen massaal op krediet kopen. ‘Het verlangen naar consumptie, gekoppeld aan het verkrijgen van financiering, maakt de consument gek op kredieten’, zegt hij.
Een tweede oorzaak van de schulden is dat gezinnen van de lagere middenklasse toegang kregen tot kredieten op vastgoed. Veel gezinnen waren het beu te huren en verkozen een eigen huis. Dat zorgde ervoor dat de vastgoedprijzen de lucht inschoten. Sommige huizen in Rio zijn al duurder dan in Miami of New York. Volgens de Spaanse krant El País vreesden enkele economisten dat ze een vastgoedbubbel tegemoet gingen. De Centrale Bank meldt dat het schuldpercentage sterk zou dalen als het woonkrediet er niet wordt bijgerekend.
Grote boosdoener van de schulden zijn de vele kredietkaarten die ze tot hun beschikking kregen van niet alleen banken, maar ook supermarkten. Sommige gezinnen hebben vijf tot zelfs tien kredietkaarten, als je die van de supermarkten erbij telt. Vandaag betalen de Brazilianen er een hoge prijs voor aangezien de banken nu op die kredietkaarten de hoogste intresten hebben ter wereld vragen. De interesten schommelen tussen 12 en 22 procent per maand. Telkens de interesten stijgen, neemt ook de schuldenberg van de gezinnen toe. Volgens de laatste studie van Peic (Schuldonderzoek van de Consument) hebben 76 procent van de gezinnen schulden op de kredietkaarten. Op het einde van het jaar betalen ze zo’n 220 procent meer dan de beginwaarde, als je de interesten van de banken en kredietkaarten bijrekent.
Consumptiedrang
De enorme aangroei van de middenklasse, die ervoor zorgde dat mensen uit de armoede raakten, riep al snel vragen op bij het economische succesverhaal van Brazilië. De groei veroorzaakte meer consumptiedrang. Dat werd aanvankelijk als een positief middel tegen de internationale crisis ervaren. Maar dan kwam de waarschuwing dat de niet tegen te houden kooplust van de Brazilianen de schuldenberg te veel in de hand zou werken.
Door de hoge vraag naar bepaalde goederen, zoals elektronica, stegen de prijzen dramatisch. Maar dat is niet alles, Bruno Funchal legt uit hoe dit alles de inflatie in de hand werkte. ‘De onzekerheid over de economische groei remde de investeringen in de industrie. Dat leidde tot een vermindering van de productie van meer dan drie procent vorig jaar waardoor de inflatie enorm steeg. De hoogste inflatie van 4,5 procent is nu bijna bereikt.’
Een recente studie gerealiseerd in São Paulo, heeft aangetoond dat gezinnen uit de hogere middenklasse door de prijsverhogingen nu de gewoonte aannemen minder uit te geven. Dat zegt de Spaanse krant El País. Dat zijn de tegenstellingen van een land dat zo snel groeit. Hoewel de laagste klassen kunnen genieten van luxegoederen, zitten ze tot over hun oren in de schulden.
Hoewel de groeiende inflatie de Brazilianen er tot voor kort niet van weerhield om te blijven kopen, is er nu een verschuiving merkbaar. ‘De eerdere consumptietoename, zorgde ervoor dat de huidige inflatie steeg. De consument moet nu dus betalen voor zijn eigen consumptiedrang, wat de verdere Braziliaanse groei tegenhoudt’, zegt economist Bruno Funchal. De regering werkt er nu aan om de hoge inflatie en de lage groei tegen te gaan. ‘Deze week besliste de Centrale Bank om een strenger monetair beleid door te voeren. Ze verhoogde de rente van 7,5 naar 8 procent dit jaar. Die beslissing zal bijdragen tot een tragere groei van de Braziliaanse groei’, besluit economist Funchal.