Mexicaanse mensenrechtenverdedigers zijn vogelvrij
Emilio Godoy
10 juli 2011
Onder de talloze slachtoffers van crimineel en politiek geweld in Mexico bevinden zich ook tientallen mensenrechtenverdedigers en journalisten. Voorlopig kunnen die alleen maar vaststellen dat het van kwaad naar erger gaat in Mexico.
Standrechtelijke executies, verdwijningen, ontvoeringen en aanslagen – de lijst met actuele probleempunten die de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Navi Pillay, opstelde, is lang. Pillay beëindigde vorige week vrijdag (8 juli) een officieel bezoek aan Mexico.
In hun gesprekken met Pillay legden Mexicaanse mensenrechtenverdedigers er ook de nadruk op dat ze zelf constant in levensgevaar verkeren. “We hebben geen garanties om ons werk te doen”, klaagt Gabriela Morales, een advocate van het Mexicaanse Centrum voor de Mensenrechten van Migranten (CDHM).
Bedreigingen
Het CDHM moest eind vorige maand zijn activiteiten aan de grens met de VS stilleggen omdat de bedreigingen en intimidaties er te erg werden. De organisatie runde verscheidene opvangplaatsen in de grensregio. Ze ving er Centraal-Amerikaanse migranten op die illegaal de VS proberen te bereiken, en Mexicanen die gedeporteerd worden uit dat land.
Ook andere mensenrechtenorganisaties worden het slachtoffer van de spiraal van geweld die drugskartels, jeugdbendes, andere criminele groepen en al dan niet corrupte ambtenaren, soldaten en agenten in Mexico ontketend hebben. Volgens de Nationale Mensenrechtencommissie, een overheidsorgaan, zijn er sinds 2005 al 27 mensenrechtenactivisten vermoord in Mexico. Dit jaar noteerden mensenrechtenorganisaties al minstens zeven aanvallen op activisten die het opnemen voor de rechten van migranten.
Ook journalisten leven gevaarlijk in Mexico. Sinds 2000 zijn er volgens de mensenrechtencommissie al 73 reporters vermoord; 12 zijn er nog vermist.
Straffeloosheid
“Veel aanvallen die werden uitgevoerd door overheidspersoneel werden nooit onderzocht; er heerst volledige straffeloosheid”, zegt Juan Gutiérrez, de directeur van de Mexicaanse mensenrechtenorganisatie CMDPDH.
“De voorbije jaren is de mensenrechtensituatie in Mexico veel slechter geworden”, zegt een netwerk van 72 Mexicaanse mensenrechtenorganisaties in een rapport dat aan VN-commissaris Pillay werd overhandigd. Volgens de auteurs heeft Mexico vooruitgang geboekt op wetgevend gebied, maar voert de regering geen beleid waarin genoeg aandacht wordt besteed aan de mensenrechten en is er voor het specifieke beleidsgebied niet genoeg geld.
Oorlog tegen de drugshandel
Volgens de mensenrechtenbeweging heeft de verslechtering veel te maken met de oorlog tegen de drugshandel die de Mexicaanse president Felipe Calderon sinds zijn aantreden eind 2006 voert. Er zijn nu meer dan 45.000 soldaten betrokken bij de bestrijding van de machtige drugskartels in het land. Bij confrontaties tussen drugsbendes en de ordediensten en afrekeningen tussen drugskartels onderling zijn intussen al meer dan 40.000 doden gevallen.
Soldaten en politieagenten gaan geregeld hun boekje te buiten. De Nationale Mensenrechtencommissie ontving sinds 2006 al 5.055 klachten die tegen het ministerie van Defensie waren gericht.
De Mexicaanse regering publiceerde vorige week een decreet dat mensenrechtenverdedigers beter moet beschermen. Het maakt ook preventieve maatregelen mogelijk voor activisten die bedreigd worden.
Maar de mensenrechtenverdedigers zijn niet onder de indruk. Toen de bedreigingen begonnen, “vroegen we al om beschermende maatregelen, maar dat leverde niets op”, zegt Morales van het CDHM.