Mexico gelooft niet meer in politie bij strijd tegen drugs
Diego Cevallos
08 juni 2007
Mexicaanse soldaten schoten eerder deze maand bij een checkpoint in de deelstaat Sinaloa twee vrouwen en drie kleine kinderen dood. Toch steunen nu ook al linkse politici de inzet van het leger bij de strijd tegen de drugsmaffia in Mexico. De politie slaagt er niet in een vuist te maken tegen de georganiseerde misdaad.
Mexico is in de greep van het drugsgeweld. Afrekeningen tussen drugsbendes en confrontaties met de ordediensten hebben dit jaar al 1.100 mensenlevens geëist. Waar is de politie? Lokale ordehandhavers lijken zich bij de feiten neer te leggen en de regering schroeft hun rol terug ten voordele van het leger.
“Als drugshandelaars je 500 dollar per dag bieden, dan is dat tamelijk verleidelijk”, zegt Alejandro, een agent uit Mexico-stad. “En als je nee zegt, dan vermoorden ze je.”
Alejandro volgde maar drie jaar secundair onderwijs. Na een cursus van een maand werd hij acht jaar geleden politieagent. Sommige van zijn collega’s hebben zelfs de lagere school niet afgemaakt. Alejandro verdient 340 euro per maand; zijn collega’s met de allerlaagste rang moeten het stellen met minder dan 185 euro per maand. Alleen agenten van de federale politie verdienen duidelijk meer en zijn ook beter opgeleid.
Ook de organisatie van de Mexicaanse politie laat te wensen over. Mexico telt 350.000 agenten, maar die zijn opgedeeld in 1.661 verschillende diensten die niet centraal gecoördineerd worden. De meeste politie-eenheden met hun slecht uitgeruste agenten zijn geen partij voor de grote drugsbendes in het land. Zowel op het vlak van vuurkracht als qua tactisch inzicht moeten ze het vaak afleggen.
De conservatieve president Felipe Calderón zet sinds zijn ambtsaanvaarding in december volop in op het leger om de drugsmaffia klein te krijgen. Duizenden soldaten voeren controles en razzia’s uit. Mensenrechtenorganisaties en een deel van de oppositie steigeren. Het leger is niet opgeleid om politietaken te verrichten en zal daardoor veel sneller de mensenrechten schenden of conflicten doen escaleren, argumenteren ze. De voorbije weken kwamen er steeds meer incidenten aan het licht die deze stelling kracht bijzetten.
Maar president Calderón geniet almaar meer steun voor zijn beslissing om het leger in de strijd te werpen. Veel analisten en zelfs sommige politici uit de oppositie geloven dat hij geen andere keuze heeft. In de opiniepeilingen scoort Calderón goed. Uit andere enquêtes blijkt dat 80 procent van de Mexicanen de politie corrupt acht. Gerechtelijke onderzoeken hebben uitgewezen dat de drugsmaffia de ordediensten heeft geïnfiltreerd en in vooral in uitgestrekte gebieden aan de grens met de VS kan doen wat ze wil. Het leger behoort daarentegen samen met de Kerk tot de instellingen die het meest respect inboezemen in Mexico.
Ook de politie zelf is blij met de steun van het leger. “Het is een goede zaak dat er soldaten worden ingezet”, vindt Agustín, een collega van Alejandro. Beide agenten uit een middenklassewijk in Mexico-stad willen hun familienaam niet kwijt uit angst dat hun superieuren aanstoot nemen aan wat zeggen.
“Het geweld van de drugshandelaars loopt echt de spuigaten uit. En op sommige plaatsen waar de maffia echt sterk staat, doen er agenten dienst die nog minder goed zijn opgeleid dan wij,” zeggen de twee agenten, die gewapend met een pistool en een licht machinegeweer patrouilleren. Ze zijn blij dat ze een relatief veilige wijk onder hun hoede hebben.
“Misschien is het ook onze geringe opleiding die ons vatbaar maakt voor corruptie”, denkt Agustín. Tijdens de stoomcursus van één maand volgen de rekruten recht, mensenrechten, zelfverdediging en ethiek. Tegelijk wordt er ook aan de fysieke conditie van de agenten gewerkt. Eén keer per maand krijgen de agenten vier uur fitnesstraining en bijscholing in ethiek en mensenrechten.
“Alleen het leger kan de drugsmaffia aan”, zegt Alejandro. “Wij zouden het ook kunnen, maar dan moeten we wel beter betaald en opgeleid worden en zwaardere wapens krijgen.”
Maar ook de Mexicaanse soldaten zijn niet immuun voor lucratieve aanbiedingen uit de onderwereld. Soldaten verdienen per maand ook maar gemiddeld 300 euro. De voorbije zes jaar zijn er in Mexico meer dan 100.000 militairen gedeserteerd. Waarschijnlijk zijn sommigen van hen in drugsbendes terechtgekomen. Ze maken deel uit van de privé-legertjes van drugsbaronnen en verdienen geld als slijk.