"Millenniumdoelstelling zegt niets over drinkbaarheid van water"

Volgens een van de acht millenniumdoelstellingen die de VN in 2000 vastlegden, moet het percentage mensen zonder toegang tot veilig drinkwater en sanitaire voorzieningen in 2015 gehalveerd zijn ten opzichte van 1990.

Maar dat volstaat niet, zeggen experts in Latijns-Amerika. “De sector lijdt onder schulden, niet gefactureerd water en overtewerkstelling”, zegt de Venezolaanse consulent Abel Mejía. “De millenniumdoelstellingen hebben het bovendien niet over drinkbaarheid, betrouwbaarheid en druk.” Mejía was vorige week in Mexico-Stad voor een bijeenkomst van Latijns-Amerikaanse waterexperts, ter voorbereiding van het Wereldwaterforum in maart volgend jaar in Marseille.

“Wanneer de overheid afwezig is of niet efficiënt werkt, lossen de gemeenschappen het probleem op”, zegt Jacobo Sánchez, adviseur van het netwerk van watercomités (Caps) in Nicaragua. Het land goot de werking van die comités vorig jaar in een wet, “een sociale triomf en een wettelijke erkenning voor hun werk.”

Centraal-Amerika telt ongeveer 30.000 gemeenschappen die bevoorraad worden via waterbesturen. Nicaragua telt 5700 watercomités.

Sociale conflicten rond water

“Er is niet in maatregelen voorzien om het recht van de gemeenschappen en inheemse volken te garanderen”, zegt Jacobo Espinoza, van de Mexicaanse ngo Guardianes de los Volcanes. “De administratieve mechanismen zijn niet efficiënt en te beperkt. Er zijn talrijke sociale conflicten opgedoken rond de toegang tot water.”

Samen met drie andere organisaties houdt Guardianes de los Volcanes de milieusituatie in de Sierra Nevada, ten oosten van Mexico-Stad, in de gaten. Via juridische weg verhinderden ze al de bouw van duizenden huizen omdat die een te grote druk zouden leggen op de watervoorraad.

De waterlagen in de regio lijden onder overexploitatie, zegt Espinoza: er wordt jaarlijks 124,5 miljoen kubieke meter water gewonnen terwijl er slechts 70 miljoen kubieke meter per jaar weer bijkomt.

Verlies van ecosystemen

Als het over de toegang tot water gaat, heeft men meestal geen oog voor ecosystemen die de watervoorraden voeden. “Het verlies van de ecosystemen zegt veel over hoe we met water omgaan”, zegt Eugenio Barrios van het Wereldnatuurfonds (WWF) in Mexico. “Men pleit wel voor bouwen en ontwikkelen, maar hoe zit het dan met de ecosystemen?”

“De groeiende industriële vraag vereist meer efficiëntie, meer recyclage en het incalculeren van de kosten van nieuwe ontwikkelingen. En de landbouwvraag vereist een rationalisering, een verhoging van de productiviteit en een beter grondbeheer”, zegt de Venezolaan Abel Mejía.

Rioleringen

Volgens de berekeningen van Mejía zal Latijns-Amerika zijn waterverbruik tegen 2030 met 200 liter per persoon per dag moeten verminderen en de verliezen van 40 naar 20 procent moeten terugbrengen. Bovendien zal er tot 2030 een investering van 185 miljard euro nodig zijn, waarvan ongeveer een derde voor rioleringen.

“Maar door het rioleringsstelsel uit te breiden, zal er ook meer afval zijn en dus een groter risico op vervuiling van de bronnen”, zegt Ron Sawyer van het Mexicaanse Actienetwerk voor het Water. “Het is daarom van belang de riolering op de juiste wijze aan te pakken.”
Mexico loost meer dan 400.000 liter afvalwater per seconde. Daarvan wordt slechts 83.000 liter gezuiverd. In heel Latijns-Amerika wordt 15 procent van het afvalwater behandeld.